2017

Σε μεγάλο μέρος του ανεπτυγμένου κόσμου, η τάση της γήρανσης του πληθυσμού και της μείωσης της παραγωγικότητας συμβαδίζουν με την τεχνολογική καινοτομία και την μετακίνηση του εργατικού δυναμικού που αυτή φέρνει.

Κι εκείνος ο δυνατός κρότος στην πόρτα δεν είναι παρά ο εθνικισμός που συστήνεται στους ισχυρούς, κυρίως στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες  εξακολουθούν να είναι η μόνη υπερδύναμη

Η επιβράδυνση της οικονομίας της Κίνας και η συνεχιζόμενη εξέλιξή της ενισχύουν αυτή τη δυναμική. Την ίδια στιγμή, ο κόσμος προσπαθεί να αντιμετωπίσει την μειωμένη ζήτηση από πλευράς Κίνας, μετά από δεκαετίες ανάπτυξης σε επίπεδα ρεκόρ, η Κίνα επίσης αργά αλλά σταθερά ανεβάζει την οικονομία της στην αλυσίδα αξίας, παράγοντας και συναρμολογώντας πολλά από τα προϊόντα που κάποτε εισήγαγε, με πρόθεση να αυξήσει τις εσωτερικές πωλήσεις.

Ο συνδυασμός όλων αυτών των δυνάμεων θα έχει δραματικό και διαρκή αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία και, τελικά, θα επηρεάσει το διεθνές σύστημα για τις επόμενες δεκαετίες.

Τέτοιες κυρίαρχες τάσεις τείνουν να σιγοβράζουν για δεκαετίες και, στη συνέχεια, βγαίνουν παταγωδώς στην επιφάνεια όταν τις προλαβαίνουν οι πολιτικές εξελίξεις.

Όσο περισσότερο επιμένουν οι οικονομικοί μπελάδες, τόσο ισχυρότερες είναι οι πολιτικές εκδήλωσεις.

Κι εκείνος ο δυνατός κρότος στην πόρτα δεν είναι παρά ο εθνικισμός που συστήνεται στους ισχυρούς, κυρίως στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες  εξακολουθούν να είναι η μόνη υπερδύναμη.

Οι ΗΠΑ είναι πλέον μια κουρασμένη υπερδύναμη - Κι ο Τράμπ κοιτάζει στο εσωτερικό

Μόνο, που η παγκόσμια υπερδύναμη δεν αισθάνεται και τόσο σούπερ. Στην πραγματικότητα, είναι κουρασμένη. Ξεσηκώθηκε το 2001 από μια καταστροφική επίθεση στο έδαφός της, η ίδια εκτέθηκε σε υπερβολικό βαθμό σε πολέμους στον ισλαμικό κόσμο, και τώρα θέλει να αναδιπλωθεί για να φτιάξει τα πράγματα «στο σπίτι».

Πράγματι, ο κύριος άξονας της εκστρατείας του νεοεκλεγέντα προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ήταν η περιχαράκωση, η ιδέα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αποτραβηχτούν από τις υποχρεώσεις τους στο εξωτερικό, θα βάλουν τους άλλους να αναλάβουν περισσότερα από τα βάρη της δικής τους άμυνας και θα αφήσουν τις ΗΠΑ να εστιάσουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας τους.

Ο Μπαράκ Ομπάμα είχε ήδη βάλει στις ράγες αυτή την τάση, φυσικά. Υπό την προεδρία του, οι Ηνωμένες Πολιτείες άσκησαν ακραία αυτοσυγκράτηση στη Μέση Ανατολή, ενώ προσπάθησαν να επικεντρωθούν σε μακροπρόθεσμες προκλήσεις - μια στρατηγική που, κατά καιρούς, δούλεψε σε βάρος του Ομπάμα, όπως αποδεικνύεται από την άνοδο του ισλαμικού κράτους. Η κύρια διαφορά ανάμεσα στο δόγμα Ομπάμα και στο διαφαινόμενο δόγμα του Τραμπ είναι ότι ο Ομπάμα εξακολουθούσε να πιστεύει  στην συλλογική ασφάλεια και το εμπόριο, ως μηχανισμούς για τη διατήρηση της παγκόσμιας τάξης.

Ο Τραμπ πιστεύει ότι οι θεσμοί που διέπουν τις διεθνείς σχέσεις είναι στην καλύτερη περίπτωση εσφαλμένοι και στη χειρότερη περισταλτικοί προς τα συμφέροντα των ΗΠΑ.

Ανεξαρτήτως προσέγγισης, η περιχαράκωση είναι πιο εύκολη στα λόγια παρά στην πράξη για μια παγκόσμια υπερδύναμη. Όπως είχε πει ο , Γούντροου Ουίλσον «οι Αμερικανοί συμμετέχουμε, είτε μας αρέσει είτε όχι, στη ζωή του κόσμου.» Τα λόγια του Αμερικανικού αυτού ειδώλου του ιδεαλισμού αντηχούν ακόμα και τώρα που ο ρεαλισμός επικρατεί όλο και περισσότερο στον κόσμο.

Η αναθεώρηση των εμπορικών σχέσεων, για παράδειγμα, με τον τρόπο που την οραματίζεται η Ουάσινγκτον μπορεί και να ήταν εφικτή πριν από δύο δεκαετίες. Αλλά δεν είναι πλέον εφικτή στην τρέχουσα και εξελισσόμενη παγκόσμια τάξη, όπου οι τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της μεταποίησης προχωρούν με εντατικούς ρυθμούς και οι οικονομίες, μικρές και μεγάλες, συμπλέκονται στενά σε παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.

Αυτό σημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρόκειται να είναι σε θέση να κάνουν σαρωτικές και ξαφνικές αλλαγές στη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής. Στην πραγματικότητα, ακόμη και αν η εμπορική συμφωνία αποτελέσει αντικείμενο επαναδιαπραγμάτευσης, η Βόρεια Αμερική θα εξακολουθήσει να έχει στενότερες εμπορικές σχέσεις σε μακροπρόθεσμη βάση.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ωστόσο, θα έχουν περισσότερο χώρο για να επιβάλουν επιλεκτικά  εμπόδια στο εμπόριο με την Κίνα, ιδιαίτερα στον τομέα των μετάλλων. Και ο κίνδυνος ενός αναδυόμενου εμπορικού καυγά με το Πεκίνο θα αντηχήσει στα μήκη και τα πλάτη.

Η προθυμία της Ουάσιγκτον να αμφισβητήσει την πολιτική της «μίας Κίνας» - κάτι που έκανε για να αποσπάσει εμπορικές παραχωρήσεις από την Κίνα - θα έχει κόστος: το Πεκίνο θα τραβήξει τους δικούς του μοχλούς στους τομείς του εμπορίου και της ασφάλειας, κάτι που αναπόφευκτα θα συμπαρασύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες στο «θέατρο» του Ειρηνικού.

Όμως η χρονική συγκυρία δεν είναι κατάλληλη για μια εμπορική διαμάχη. Ο Τραμπ θα προτιμούσε να επικεντρωθεί σε εσωτερικά ζητήματα και ο Κινέζος Πρόεδρος Σι  Τζινπίνγκ θα προτιμούσε να επικεντρωθεί στην εδραίωση της πολιτικής εξουσίας πριν από το 19ο Συνέδριο του Κόμματος. Και έτσι η οικονομική σταθερότητα θα έχει προτεραιότητα έναντι των μεταρρυθμίσεων και της αναδιάρθρωσης.

Αυτό σημαίνει ότι το Πεκίνο θα επεκτείνει τις κρατικές επενδύσεις και τις επενδύσεις μέσω δανείων, ακόμα και αν αυτά τα εργαλεία έχουν αρχίσει να θαμπώνουν και αυξάνουν τα επίπεδα του εταιρικού χρέους της Κίνας σε δυσθεώρητα ύψη.

Το εκλογικό ντόμινο στην Ευρώπη και ο κίνδυνος διάλυσης της ευρωζώνης

Οι εκλογές στους πυλώνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης - τη Γαλλία και τη Γερμανία - καθώς και πιθανές εκλογές στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης – την Ιταλία - θα επηρεάσουν η μία την άλλη και θα απειλήσουν την ίδια την ύπαρξη της ευρωζώνης.

Όπως έχουμε γράψει εδώ και χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα διαλυθεί τελικά. Το ερώτημα για το 2017 είναι σε ποιο βαθμό αυτές οι εκλογές θα επισπεύσουν τη διάλυσή της.

Είτε κερδίσουν οι μετριοπαθείς είτε οι εξτρεμιστές, το 2017, η Ευρώπη θα εξακολουθήσει να παρασύρεται προς μια διάσπαση σε περιφερειακά μπλοκ.

Η Μόσχα καραδοκεί για να εδραιώσει την επιρροή της

Οι ευρωπαϊκές διαιρέσεις θα αποτελέσουν μια χρυσή ευκαιρία για τους Ρώσους. Το 2017, η Ρωσία θα μπορέσει να διασπάσει την ευρωπαϊκή ενότητα όσον αφορά στις κυρώσεις εναντίον της και θα έχει περισσότερο χώρο για να εδραιώσει την επιρροή της σε γειτονικές της χώρες.

Η διοίκηση του Τραμπ μπορεί επίσης να είναι πιο δεκτική σε χαλάρωση των κυρώσεων και σε κάποια συνεργασία στο πεδίο της Συρίας, καθώς θα προσπαθεί να αποκλιμακώσει τη σύγκρουση με τη Μόσχα. Αλλά θα υπάρχουν όρια στη συμφιλίωση.

Η Ρωσία θα συνεχίσει να ενισχύει την άμυνά της και να αναζητά επιρροή σε διάφορα «θέατρα», από τον κυβερνοχώρο έως τη Μέση Ανατολή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, από την πλευρά τους, θα συνεχίσουν να προσπαθούν να περιορίσουν την ρωσική επεκτατικότητα.

Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, η Ρωσία θα συνεχίσει να παίζει διττό ρόλο, χτίζοντας αλλά και γκρεμίζοντας στη Μέση Ανατολή, για να διαπραγματεύεται με τη Δύση. Όσο μια συριακή ειρηνευτική συμφωνία θα παραμένει άπιαστη, η Ρωσία θα στέκεται στο πλάι της Τεχεράνης, καθώς οι σχέσεις ΗΠΑ-Ιράν θα επιδεινώνονται.  

Η πυρηνική συμφωνία του Ιράν θα αμφισβητηθεί σε πολλά μέτωπα, καθώς η χώρα μπαίνει σε χρονιά εκλογών και η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ θα έχει μια πολύ πιο σκληρή γραμμή στην προσέγγιση με το Ιράν. Ωστόσο, τα αμοιβαία συμφέροντα θα συντηρήσουν το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης και θα αποθαρρύνουν και τις δύο πλευρές από συγκρούσεις σε περιοχές, όπως τα στενά του Ορμούζ.

«Μάχη» Τουρκίας - Ιράν - Ο ρόλος του ISIS η επανεμφάνιση της Αλ Κάιντα

Στο μεταξύ, ο ανταγωνισμός μεταξύ του Ιράν και της Τουρκίας θα κλιμακωθεί στη βόρεια Συρία και στο βόρειο Ιράκ. Η Τουρκία θα επικεντρωθεί στην θεμελίωση της σφαίρας επιρροής της και στον περιορισμό των κουρδικών αποσχιστικών τάσεων,  ενώ το Ιράν θα προσπαθεί να υπερασπιστεί τη δική του σφαίρα επιρροής.

Καθώς οι στρατιωτικές επιχειρήσεις θα υποβαθμίζουν το Ισλαμικό Κράτος, το 2017, η επακόλουθη πάλη για το εδαφικό, τους πόρους και την επιρροή θα ενταθεί μεταξύ των τοπικών και των περιφερειακών συμφερόντων. Όμως καθώς το ισλαμικό κράτος θα αποδυναμώνεται στρατιωτικά, το ίδιο θα υιοθετήσει αντάρτικες και τρομοκρατικές τακτικές και θα ενθαρρύνει μεμονωμένες, εφευρετικές επιθέσεις στο εξωτερικό.

Το Ισλαμικό Κράτος δεν είναι η μόνη ομάδα τζιχαντιστών για την οποία πρέπει να ανησυχούμε. Με τα φώτα της δημοσιότητας στραμμένα στο ισλαμικό κράτος, η Αλ Κάιντα έχει αρχίσει την ήσυχη επανασυγκρότησή της, σε μέρη όπως η Βόρεια Αφρική και η Αραβική Χερσόνησος, και η ομάδα είναι πιθανό να είναι πιο δραστήρια το 2017.

Η «αποκατάσταση» της τιμής του πετρελαίου απειλή για την Βενεζουέλα

Οι τιμές του αργού πετρελαίου θα ανακάμψουν ελαφρώς το 2017, εν μέρει χάρη στη συμφωνία που θα επιτευχθεί ανάμεσα στους περισσότερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο. (Αξίζει να σημειωθεί ότι, καμία χώρα δεν θα συμμορφωθεί πλήρως με τις απαιτήσεις μείωσης της παραγωγής.)

Ο ρυθμός της ανάκαμψης της παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου στη Βόρεια Αμερική θα είναι ο κύριος παράγοντας που θα επηρεάσει την πολιτική της Σαουδικής Αραβίας για την επέκταση και την αύξηση των περικοπών στην παραγωγή, το επόμενο έτος. Και αν και θα χρειαστεί χρόνος ώστε οι παραγωγοί της Βόρειας Αμερικής να ανταποκριθούν στην ανάκαμψη των τιμών και την αύξηση  της παραγωγής, η Σαουδική Αραβία γνωρίζει ότι μια σημαντική αύξηση των τιμών του πετρελαίου είναι απίθανη.

Αυτό σημαίνει ότι η Σαουδική Αραβία θα παρεμβαίνει ενεργά στις αγορές το 2017 για να κρατήσει την οικονομία σε πορεία εξισορρόπησης της προσφοράς, ειδικά υπό το φως του σχεδίου της να πουλήσει το 5% των μετοχών της Σαουδαραβικής Aramco το 2018.

Οι υψηλότερες τιμές πετρελαίου θα αποτελέσουν μια ευπρόσδεκτη ανακούφιση για τους παραγωγούς του κόσμου, αλλά μπορεί να μην αποδειχτούν αρκετές και να έρθουν πολύ αργά για χώρες με τόσο σοβαρά προβλήματα, όσο η Βενεζουέλα.

Η απειλή της χρεοκοπίας ελλοχεύει και σοβαρές περικοπές στις εισαγωγές βασικών αγαθών ώστε να καλυφθούν οι πληρωμές του χρέους θα οδηγήσουν σε κοινωνική αναταραχή και θα φέρουν στην επιφάνεια τα ήδη βαθιά ρήγματα μεταξύ του κυβερνώντος κόμματος και των ενόπλων δυνάμεων.

Ο πληθωρισμός επιστρέφει απειλητικός - πονοκέφαλος στις κεντρικές τράπεζες

Οι αναπτυγμένες αγορές θα δουν επίσης μια σημαντική στροφή, το 2017, χρονιά   κατά την οποία θα επιστρέψει ο πληθωρισμός. Αυτό θα κάνει τις κεντρικές τράπεζες να εγκαταλείψουν τις μη συμβατικές πολιτικές και να εφαρμόσουν μέτρα  νομισματικής σύσφιξης. Οι ημέρες των κεντρικών τραπεζών που πλημμύριζαν τις αγορές με μετρητά πλησιάζουν στο τέλος τους. Το βάρος θα πέσει τώρα στους αξιωματούχους που σχεδιάζουν τη δημοσιονομική πολιτική και οι κρατικές δαπάνες θα αντικαταστήσουν την εκτύπωση χρήματος ως η κύρια κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης.

Η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής στις Ηνωμένες Πολιτείες και ένα ισχυρό αμερικανικό δολάριο θα τραντάξει την παγκόσμια οικονομία στις αρχές του 2017. Οι χώρες που θα επηρεαστούν περισσότερο θα είναι εκείνες στις αναδυόμενες αγορές με υψηλή έκθεση του χρέους τους σε δολάρια.

Ο κατάλογος αυτός περιλαμβάνει τη Βενεζουέλα, την Τουρκία, τη Νότια Αφρική, τη Νιγηρία, την Αίγυπτο, τη Χιλή, τη Βραζιλία, την Κολομβία και την Ινδονησία. Στο μεταξύ, οι πτωτικές πιέσεις στο γουάν και η σταθερή πτώση στα συναλλαγματικά αποθέματα θα υποχρεώσει την Κίνα να αυξήσει τους ελέγχους στις εκροές κεφαλαίων.

Παρά την ηρεμία που απόλαυσαν οι αγορές πρόσφατα, σταθεροποιημένες από την άφθονη ρευστότητα και από τις υποτονικές απαντήσεις στην πολιτική αναταραχή, θα είναι πολύ πιο ευμετάβλητες το 2017.

Με όλη την αναταραχή που προβλέπεται για το 2017, από τις απειλές στη συνοχή της ευρωζώνης έως την κλιμάκωση των εμπορικών διαφορών, οι επενδυτές θα μπορούσαν να αντιδράσουν δραματικά. Οι τιμές των assets ταλαντεύθηκαν αισθητά, αν και για μικρό χρονικό διάστημα, στους δύο πρώτους μήνες του 2016. Το  2017 μπορεί εύκολα να φέρει πολλαπλά τέτοια επεισόδια.

Καχεκτική η ανάπτυξη του παγκοσμίου εμπορίου

Οι Ηνωμένες Πολιτείες απομακρύνονται από τις πρωτοβουλίες παγκοσμίου εμπορίου, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο, ένας σημαντικός υποστηρικτής του ελεύθερου εμπορίου, χάνει την επιρροή του σε μια Ευρώπη που ολοένα και στρέφεται στον προστατευτισμό. Η ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου θα παραμείνει, κατά πάσα πιθανότητα, καχεκτική συνολικά, αλλά  χώρες όπως η Κίνα και το Μεξικό, που είναι εξαρτημένες από τις εξαγωγές, θα είναι επίσης πιο πρόθυμες  να προστατεύσουν τις σχέσεις τους με τους προμηθευτές και να αναζητήσουν πρόσθετες αγορές.

Οι μεγάλες εμπορικές συμφωνίες θα συνεχίσουν να αντικαθίστανται από μικρότερες, λιγότερο φιλόδοξες, συμφωνίες μεταξύ χωρών και συνασπισμών. Εξάλλου, τόσο η Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων όσο και η Δια-Ειρηνική Εμπορική Συμφωνία ήταν απότοκα της κατάρρευσης του Γύρου της Ντόχα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Η οικονομική απογοήτευση μπορεί να εκδηλωθεί με πολλούς τρόπους, που δεν είναι όλοι δυσοίωνοι. Στην Ιαπωνία, η κυβέρνηση θα είναι σε ισχυρή θέση, το 2017, να προσπαθήσει να εφαρμόσει κρίσιμες μεταρρυθμίσεις και να προσαρμόσει τον πληθυσμό της που γερνάει στις μεταλλασσόμενες παγκόσμιες συνθήκες. Στη Βραζιλία και την Ινδία, οι προσπάθειες να εκθέσουν και να καταπολεμήσουν τη διαφθορά θα διατηρήσουν τη δυναμική τους. Η Ινδία έχει επιπλέον υιοθετήσει το φιλόδοξο σχέδιο να βάλει την οικονομία της στον δρόμο της απονομισματοποίησης.

Το μονοπάτι του 2017 θα είναι ανώμαλο, αλλά η Ινδία θα αποτελέσει μια κρίσιμη μελέτη περίπτωσης για άλλες χώρες, ανεπτυγμένες όσο και αναπτυσσόμενες, που δελεάζονται από την βελτίωση της αποτελεσματικότητας και τα οφέλη μιας οικονομίας χωρίς μετρητά και έχουν διαθέσιμη τεχνολογία που τους κάνει να παίρνουν στα σοβαρά μια τέτοια προοπτική.

grexit

Υπάρχει δρόμος ακόμη για να εξασφαλιστεί η στήριξη του ΔΝΤ - Οι αγορές δεν έχουν πειστεί.

Μαύρα μαντάτα φέρνει για την Ελλάδα η Capital Economics που εμμένει στην άποψή της ότι αργά ή γρήγορα θα γίνει το Grexit και η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει αφού δεν συμφωνούν οι δανειστές στο μόνο που χρειάζεται η Ελλάδα, τη διαγραφή του χρέους.

Οσο για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα, σχολιάζει ότι δεν αλλάζουν ούτε το μέγεθος ούτε τη μέση ωρίμανση του χρέους. Ταυτόχρονα, αμφισβητεί την πιθανότητα να επιτευχθούν μακροπρόθεσμα τα πλεονάσματα 3,5% και δεν θεωρεί δεδομένη τη συμμετοχή του ΔΝΤ... Με τα κουρέματα χρέους να έχουν αποκλειστεί, διατηρεί την άποψη ότι η Ελλάδα θα φύγει από την Ευρωζώνη και θα χρεοκοπήσει αργά ή γρήγορα...

Ειδικότερα, όπως εξηγεί τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που ενέκρινε για το ελληνικό χρέος δεν αποτελούν πραγματική ελάφρυνση, ενώ η επικεφαλής οικονομολόγος της για την Ευρώπη, Τζένιφερ ΜακΚέον προειδοποιεί ότι το χρέος θα παραμείνει εξαιρετικά μη βιώσιμο, παρά τα μέτρα, χαρακτηρίζει πολύ αισιόδοξη την εκτίμηση του ESM για μείωση του χρέους έως το 2060.

«Tο Eurogroup έκανε κάποια πρόοδο» αναφέρει, «αλλά παραμένει κάθετα αντίθετο στη διαγραφή χρέους που χρειάζεται η Ελλάδα. Και με το ΔΝΤ ακόμη απρόθυμο να μετάσχει στο πρόγραμμα, παρατείνεται ο κίνδυνος αυτό να καταρρεύσει», αναφέρει χαρακτηριστικά σε ανάλυσή της.

Για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα

Σχετικά με τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, τονίζει ότι το μέγεθός του αλλά και η μέση ωρίμανσή του παραμένουν αμετάβλητα.

«Η άρση της αύξησης του επιτοκιακού περιθωρίου κατά 200 μονάδες βάσης, που αντιστοιχεί σε 11,3 δισ. ευρώ των ελληνικών δανείων, θα εξοικονομήσει στην κυβέρνηση 226 εκατ. ευρώ ή περίπου 0,2% του σημερινού ΑΕΠ. Ομως, η εξοικονόμηση αυτή δεν θα γίνει πριν από τα μέσα της δεκαετίας του 2020», αναφέρει η ανάλυση της Capital Economics.

Συνολικά, ο ισχυρισμός του ESM ότι τα μέτρα θα μειώσουν κατά 20% του ΑΕΠ το χρέος έως το 2060 φαίνεται εξαιρετικά αισιόδοξος και πιθανόν βασίζεται στην εκτίμηση ότι η ανακοίνωση θα προκαλέσει αντίδραση των αγορών. Οι αγορές μέχρι στιγμής δεν έχουν πειστεί, αναφέρει ακόμη η ΜακΚέον.

«Ακόμη κι αν αυτά τα μέτρα εξυπηρετήσουν τη μείωση της αναλογίας του χρέους κατά 20%, θα παραμείνει εξαιρετικά μη βιώσιμο σε σύγκριση με το βασικό σενάριο της αύξησης στο 250% έως το 2060, όπως ανέφερε το ΔΝΤ τον Μάιο», υπενθυμίζει η οικονομολόγος. Η ίδια αποδίδει σε αυτό, εν μέρει και το γεγονός ότι το ΔΝΤ δεν έχει αποφασίσει για τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα.

Ανέφικτα τα πλεονάσματα

Σχετικά με τον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5%, τον οποίο επαναβεβαίωσε το Eurogroup, η Capital Economics υπενθυμίζει τη θέση του Ταμείου ότι αυτός είναι ανέφικτος.

«Είναι σχεδόν βέβαιο ότι έχει δίκιο. Τέτοια πλεονάσματα είναι ασυνήθιστα και φαίνονται ιδιαίτερα ανέφικτα με δεδομένη την παρατεταμένα αδύναμο οικονομικό κλίμα στην Ελλάδα», αναφέρει η ανάλυση.

Αν οι Ευρωπαίοι δανειστές επιμείνουν στη διατήρηση αυτού του στόχου, όπως δείχνουν οι τελευταίες τους δηλώσεις, τότε το ΔΝΤ υποστηρίζει ότι θα πρέπει να ενεργοποιηθούν επιπλέον μακροπρόθεσμα μέτρα λιτότητας, τονίζει η Capital Economics.

«Η ελληνική κυβέρνηση επιμένει ότι αυτό είναι μη αποδεκτό. Μάλιστα, ακόμη πασχίζει να εφαρμόσει ήδη συμφωνημένες μεταρρυθμίσεις για να ολοκληρώσει την καθυστερημένη δεύτερη αξιολόγηση του προγράμματος που είναι απαραίτητη, αλλά όχι επαρκής, προϋπόθεση προκειμένου η ΕΚΤ να αρχίζει να αγοράζει τα ομόλογά της».

Ολα αυτά σημαίνουν ότι υπάρχει δρόμος ακόμη για να εξασφαλιστεί η στήριξη του ΔΝΤ, που χρειάζεται προκειμένου να διασφαλιστεί η συνεχιζόμενη συμβολή της Γερμανίας στο ελληνικό πρόγραμμα», συμπεραίνει η οικονομολόγος.

agores

Η ισοτιμία του αμερικανικού δολαρίου βυθίστηκε, καθώς η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων στις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, προκάλεσε πανικό στις διεθνείς χρηματαγορές

Επείγουσα σύσκεψη του υπουργείου Οικονομικών, της Υπηρεσίας Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών και της Κεντρικής Τράπεζας της Ιαπωνίας συγκαλείται στο Τόκιο για να εξετασθεί η κατάσταση των αγορών ενόψει της επερχόμενης νίκης του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, τη στιγμή που ο δείκτης Nikkei του χρηματιστηρίου του Τόκιο υποχωρεί κατά 6%.

Μάλιστα, ο υφυπουργός Οικονομικών της Ιαπωνίας για τα διεθνή θέματα Μασατσούγκου Ασακάουα άφοισε ανοικτό το ενδεχόμενο της κυβέρνησης στο Τόκιο, να παρέμβει για τη στήριξη του ιαπωνικού νομίσματος (γιεν).

“Οι κινήσεις στην αγορά συναλλάγματος είναι σκληρές,” δήλωσε ο Ιάπωνας υφυπουργός, τονίζοντας ότι παρακολουθεί τις αγορές, “με εγρήγορση.” “Θα έχουμε διαβουλεύσεις με τον υπουργό των Οικονομικών, Τάρο Άσο, προκειμένου ν' αποφασίσουμε πως θ' αντιδράσουμε,” δήλωσε ο Ασακάουα.

Ωστόσο, τόνισε ότι δε θα σχολιάσει το ενδεχόμενο παρέμβασης της Ιαπωνίας στις αγορές, με το δολάριο να έχει χάσει ποσοστό μεγαλύτερο του 3% της ισοτιμίας του έναντι του γιεν, η ισοτιμία του οποίου αυξάνεται, αμέσως μετά την έναρξη τηλεοπτικής μετάδοσης των εκλογικών αποτελεσμάτων από τις ΗΠΑ.

Στο κόκκινο βρίσκεται και το χρηματιστήριο του Λονδίνου, όπου ο δείκτης FTSE υποχωρεί κατά 5%.

Οι αμερικανικές αγορές υποχωρούν κατά 5% και πλέον. Στις προθεσμιακές συναλλαγές στη Νέα Υόρκη, ο δείκτης S&P 500 υποχωρεί κατά 5,01%, ενώ ο δείκτης των προθεσμιακών συναλλαγών του Nasdaq υποχωρεί κατά 5,08% απεικονίζοντας τον τρόμο των αγορών απέναντι στους οικονομικούς κινδύνους που συνδέονται με μία προεδρία Τραμπ.

Η ισοτιμία του αμερικανικού δολαρίου βυθίστηκε, καθώς η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, προκάλεσε πανικό στις διεθνείς χρηματοοικονομικές αγορές, με τους επενδυτές να βρίσκονται αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο μιας εκλογικής νίκης του Ντόναλντ Τραμπ, προεδρικού υποψηφίου των Ρεπουμπλικάνων.

Οι μεταδόσεις των εκλογικών αποτελεσμάτων από τα τηλεοπτικά δίκτυα των ΗΠΑ, καθιστούσαν τη μάχη της προεδρικής εκλογής περισσότερο αμφίρροπη και δραματική από οποιαδήποτε πρόβλεψη ή εκτίμηση, με συνέπεια την άμεση αναζήτηση από τους επενδυτές πιο ασφαλών τοποθετήσεων για τα κεφάλαια τους.

Έτσι, η τιμή του χρυσού, αλλά και οι τοποθετήσεις σε κρατικά ομόλογα αυξήθηκαν, ενώ από την άλλη μεριά, πορεία ελεύθερης πτώσης ακολούθησε το μεξικανικό πέσο, ενώ ο Τραμπ κέρδιζε τους εκλέκτορες της Βόρειας Καρολίνας.

Η κατάσταση που διαμορφώνεται στις διεθνείς αγορές, φαίνεται να προσομοιάζει τις συνθήκες που επικράτησαν αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος για την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ (Brexit) τον περασμένο Ιούνιο.

Οι διεθνείς επενδυτικές αγορές φοβούνται ότι μια εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ θα προκαλέσει παγκόσμια οικονομική κι εμπορική αναταραχή, με άμεση συνέπεια την περαιτέρω καθυστέρηση από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ της αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων, η οποία αναμένονταν να γίνει τον επόμενο μήνα.

Τις μετεκλογικές εξελίξεις στις ΗΠΑ, παρακολουθεί στενά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ενώ η Κεντρική Τράπεζα της Νότιας Κορέας, παρενέβη για τη στήριξη του εθνικού νομίσματος της χώρας.

Οι αναλυτές τονίζουν ότι μια ξεκάθαρη αποτύπωση του φόβου, φάνηκε στη ραγδαία μείωση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του μεξικανικού πέσο, το οποίο μειώθηκε σε ποσοστό μεγαλύτερο του 12% έναντι του δολαρίου, στη μεγαλύτερη ημερήσια μείωση που κατέγραψε, μέσα σε δύο δεκαετίες.

eyro diaspasi

Το "νέο" διέρρευσε σε ψηλά κλιμάκια του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος σχεδόν ταυτόχρονα με την "πληροφορία" ότι θα υπάρξει συμβιβασμός για το αμερικανικό πρόστιμο:

Οι αμερικανικές αρχές ετοιμάζουν... νέα υψηλά πρόστιμα σε άλλες πέντε ευρωπαϊκές τράπεζες Κάποιοι, κυρίως βιομήχανοι αλλά και τραπεζίτες μιλούν ήδη για οικονομική εκστρατεία των αμερικανικών αρχών εναντίον της Ευρώπης.

Βασική αιτία η κρίση στην οποία οδηγήθηκε η Deutsche Bank με αφορμή το πρόστιμο των 14 δισ. δολ. Αλλά τα "νέα" λένε οτι έρχονται άλλα πέντε πρόστιμα για ευρωπαϊκές τράπεζες που πιάνουν ολόκληρο το ευρωπαϊκό τραπεζικό τόξο από την Ελβετία και την Ευρωζώνη μέχρι και την Μ. Βρετανία.

Και τα πρόστιμα θα είναι και εκεί ψηλά. Και -όχι προς έκπληξη- οι υποψήφιες για πρόστιμο τράπεζες είναι εκείνες που έχουν την μεγαλύτερη εμπλοκή στις διεθνείς αγορές με τοξικά παράγωγα προϊόντα.

Το επιπλέον κοινό χαρακτηριστικό τους είναι ότι όπως και η Deutsche Bank έχουν στηρίξει την γιγάντωσή τους την τελευταία δεκαετία στις αμερικάνικες αγορές και στα άφθονα "τζάμπα" δολάρια της Fed μέχρι και το 2014...

Λίγο πολύ η Fed τώρα ζητάει πίσω της λεφτά της... με δύο τρόπους: με τα πρόστιμα για τις λαθροχειρίες των ευρωπαϊκών τραπεζών που εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο την πλήρη απελευθέρωση της αγοράς κεφαλαίων στις ΗΠΑ τις δύο τελευταίες δεκαετίες και την απόφασή τους για αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων.

Η τανάλια έχει αρχίσει να σφίγγει σταδιακά, αλλά σταθερά.

Κυρίως αυτό που έχει προκαλέσει τον μεγαλύτερο "πόνο" και την "αγωνία" επιβίωσης στις ευρωπαϊκές τράπεζες είναι η φυγή κεφαλαίων από τις μετοχές τους καθώς οι αγορές αρχίζουν να προεξοφλούν την αύξηση των αμερικάνικων επιτοκίων. Και αυτό γιατί εδώ και περίπου ένα χρόνο είναι σαφές οτι τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης του κ. Ντράγκι μπορούν να τις ανακουφίζουν, αλλά δεν μπορούν να καλύψουν τις "μαύρες τρύπες” που αφήνει πίσω της η έξοδος κεφαλαίων αυτή την φορά (σε διαφορά από το 2014) και από την Ευρώπη...

Τα πρόστιμα δεν ήταν παρά το κερασάκι στην τούρτα.

Αρκεί κανείς να μετρήσει την έξοδο κεφαλαίων από τις μετοχές των ευρωπαϊκών τραπεζών τους τελευταίους μήνες για να αποτυπώσει το βάθος του "πόνου” στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.

Οι Γερμανοί βιομήχανοι έχουν αρχίσει να διαμαρτύρονται περισσότερο από κάθε άλλον για την αμερικάνικη πίεση καθώς όπως οι ίδιοι γνωρίζουν οτι το γερμανικό θαύμα δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς τράπεζες όπως η Deutsche Bank.

Άλλωστε αυτός ήταν και ο κομβικός ρόλος της Deutsche Bank για την Γερμανία και κατά συνέπεια για το Ευρώ.

Το Capital.gr έχει επιμείνει ότι πίσω από την υπόθεση της Deutsche Bank έρχεται κάτι πολύ μεγαλύτερο και αυτό δεν αφορά την DB, ούτε καν τις ευρωτράπεζες. Αφορά το Ευρώ.

Και αυτό το γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλον ο κ. Ντράγκι, ο οποίος μένει στην άκρη και περιμένει την ώρα του.
Την ώρα που οι πολιτικοί την Ευρώπης θα του "λύσουν" τα χέρια αν δεν θέλουν να χάσουν το τραίνο που δρομολόγησαν το 1989 και στην συνέχεια οριστικά το 1992 και το 2000... Μία "λύση” συμβιβασμό με το δολάριο.

capital

rentzi

Βέτο την αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού προϋπολογισμού έθεσε και επισήμως η Ιταλία, μπλοκάροντας την κίνηση κεφαλαίων προς χώρες που αρνούνται να δεχθούν πρόσφυγες. 

"Θέσαμε βέτο στις Βρυξέλλες με τον υφυπουργό μας Σάντρο Γκότζι", δήλωσε ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι, μιλώντας στο πανεπιστήμιο της Κατάνης στην Σικελία.

Στην συνέχεια, ο Ιταλός πρωθυπουργός, αναφερόμενος, πάντα, στην απόφαση της κυβέρνησής του να εκφράσει την ανοικτή διαφωνία της σε σχέση με την προτεινόμενη αναθεώρηση του ευρωπαϊκού προυπολογισμού μέχρι το 2020, πρόσθεσε:

"Οι Βρυξέλλες ήθελαν να αφήσουν στις πλάτες των Σικελών το βάρος του μεταναστευτικού, της διάσωσης χιλιάδων ζωών και της πολύπλοκης επίλυσης της όλης αυτής υπόθεσης. Γεμίζουν χρήματα, όμως, τις ευρωπαϊκές χώρες που όχι μόνο δεν αποδέχονται μια συμφωνία που έχουν υπογράψει, αλλά υψώνουν και τείχη με τα λεφτά μας".

Το βέτο της Ιταλία είχε προδιαγραφεί ήδη από τα τέλη Οκτωβρίου με τον Ρέντσι να προειδοποιεί τότε ότι αν δεν αναλάβουν όλες οι χώρες μέλη της ίδιες ευθύνες και υποχρεώσεις, θα μπλοκάρει την χρηματοδότηση αυτών των χωρών. 

"Η Ιταλία δεν είναι και δεν εννοεί να είναι ο κουμπαράς της Ευρώπης", πρόσθεσε ο Ρέντσι, υπενθυμίζοντας ότι η χώρα του δίνει 20 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως και λαμβάνει μόνον 12 από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο Ιταλός πρωθυπουργός αναφέρθηκε έτσι και πάλι στο μεταναστευτικό και στην απροθυμία κάποιων ανατολικών χωρών να βοηθήσουν στην αντιμετώπισή του.

toc

eyro balitsa

Σε «πολιτικό αδιέξοδο» έχουν φτάσει οι συζητήσεις ανάμεσα στους Ευρωπαίους εταίρους και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο όσον αφορά την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, όπως μεταδίδει το γερμανικό οικονομικό πρακτορείο MNI, επικαλούμενο ευρωπαϊκές πηγές.

Όπως επισημαίνεται, παρά τη βεβαιότητα του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ότι το Ταμείο θα συμμετάσχει στο τρίτο Μνημόνιο και μάλιστα θα καταβάλει δόση στήριξης πριν το τέλος του έτους, οι πηγές του MNI επισήμαναν ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία απόφαση για χρηματοδοτική είσοδο του ΔΝΤ στο πρόγραμμα.

Η διαφωνία είναι τόσο μεγάλη που, σύμφωνα με τις πηγές του MNI, οι επικεφαλής των θεσμών σχεδιάζουν να συναντηθούν στην Ουάσιγκτον το επόμενο διάστημα προκειμένου να συζητήσουν τι μέλλει γενέσθαι με την Ελλάδα.

Οι αξιωματούχοι διευκρίνισαν μάλιστα ότι δεν βλέπουν ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης πριν το τέλος του χρόνου, τη στιγμή που ο επίτροπος Πιέρ Μοσκοβισί – ένας από τους λίγους που υποστηρίζουν άμεση συμφωνία για ελάφρυνση – έχει ξεκαθαρίσει ότι το θέμα δεν μπορεί να τεθεί πριν ολοκληρωθεί και αυτός ο κύκλος διαπραγμάτευσης.

Οι ίδιοι αξιωματούχοι τόνισαν ότι στους κόλπους των Ευρωπαίων η βούληση για συμμετοχή του Ταμείου στο πρόγραμμα «αποδυναμώνεται», παρά το γεγονός ότι πολλά κοινοβούλια στη βόρεια Ευρώπη – συμπεριλαμβανομένου του Γερμανικού – επικύρωσαν το τρίτο Μνημόνιο με προϋπόθεση τη μελλοντική εμπλοκή του ΔΝΤ.

Αισιοδοξία Σόιμπλε παρά το «τελεσίγραφο» του Ταμείου

Στο μεταξύ, την αισιοδοξία του για τη συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα και μάλιστα πριν από το τέλος του χρόνου εξέφρασε ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που παρά τον «πόλεμο» μεταξύ Ε.Ε. και Ταμείου για το ελληνικό χρέος δεν δίστασε να εκτιμήσει ότι η πρώτη δόση θα κατατεθεί πριν τη λήξη του 2016.

Σε δηλώσεις του σε δημοσιογράφους μετά την συνεδρίαση του ECOFIN, ο κ. Σόιμπλε εξέφρασε την πεποίθηση ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα στη συμμετοχή του Ταμείο στο τρίτο πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας.

Η... υπεραισιοδοξία αυτή έρχεται μετά από μπρα-ντε-φερ μεταξύ των ΗΠΑ και του Βερολίνου για το ζήτημα του χρέους, με τις δύο πλευρές να υποστηρίζουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις.

Το ΔΝΤ έχει καταστήσει σαφές ότι θα συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα μόνο εφόσον υπάρξει μια γενναία αναδιάρθρωση του χρέους –κάτι που οι Ευρωπαίοι και ιδιαίτερα το Βερολίνο δεν φαίνονται πρόθυμοι να δεχτούν.

Ωστόσο, η συμφωνία του Eurogroup του Μαΐου προβλέπει ότι αποφάσεις για μακροπρόθεσμες παρεμβάσεις, εάν χρειαστούν, θα ληφθούν μετά την ολοκλήρωση του Μνημονίου, το 2018.

Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών έχει δηλώσει πολλές φορές ότι η συμφωνία αυτή παραμένει σε ισχύ και εμφανίζεται απρόθυμος να συζητήσει το ενδεχόμενο ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, ιδιαίτερα πριν από τις γερμανικές εκλογές του 2017.

eyro fagopoti

ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΟ ΑΔΙΕΞΟΔΟ ΠΟΥ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 

Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ δημοσίευσε σχετική έκθεση, τα στοιχεία της οποίας δείχνουν το προφανές: αν δεν υπάρξει διευθέτηση του ελληνικού χρέους κανένα οικονομικό πρόγραμμα δεν πρόκειται να αποδώσει. 
 
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ – και τα οποία προέρχονται από το ΔΝΤ – το ελληνικό χρέος ανέρχεται στο 178,4% του ελληνικού ΑΕΠ, ποσοστό που καθιστά την ανάπτυξη και την επιστροφή στην οικονομική ομαλότητα, όνειρο θερινής νυκτός. 

Η μόνη χώρα που έχει μεγαλύτερο χρέος από την Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι η Ιαπωνία (248,1%), η οποία ωστόσο έχει παντελώς διαφορετικά οικονομικά χαρακτηριστικά από τη χώρα μας, γεγονός που της επιτρέπει να δανείζεται από τι αγορές:

-Πρώτον, είναι μια τεράστια οικονομία (η τρίτη κατά σειρά στον κόσμο πίσω από τις ΗΠΑ και την Κίνα) γεγονός που την καθιστά πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει.
-Δεύτερον, έχει το δικό της νόμισμα οπότε έχει πολύ περισσότερους βαθμούς οικονομικής ελευθερίας για να χαράξει τη δική της πολιτική.
-Τρίτον, διαθέτει οικονομία η οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε παραγωγικό μοντέλο (τέταρτη σε μέγεθος εξαγωγών πίσω από την Κίνα, τις ΗΠΑ και τη Γερμανία).

Όσον αφορά τη χώρα μας, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ διαπιστώνει ότι οι αποπληρωμές χρέους πραγματοποιούνται ακόμη με τη βοήθεια των διεθνών πιστωτών ενώ ταυτόχρονα βρίσκεται σε πλήρη ισχύ πρόγραμμα αυστηρής λιτότητας.

Αυτό ωστόσο που δεν αναφέρει το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ είναι ότι από το 2012 οι πιστωτές δίνουν συνεχώς ασαφείς υποσχέσεις για διευθέτηση του ελληνικού χρέους, τις οποίες ωστόσο δεν έχουν υλοποιήσει μέχρι τώρα. Σαν αποτέλεσμα, τα Μνημόνια διαδέχονται το ένα το άλλο, οι Έλληνες πολίτες έχουν χάσει τεράστιο μέρος των εισοδημάτων αλλά και της αξίας της περιουσίας τους, η χώρα μας παραμένει πρωταθλήτρια και στην ανεργία ενώ παράλληλα το χρέος συνεχίζει να αυξάνεται.

Οι χώρες που βρίσκονται ψηλά στη σχετική λίστα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ είναι κατά σειρά οι: 

1. Ιαπωνία— 248.1%
2. Ελλάδα— 178.4% 
3. Λίβανος— 139.1%
4. Ιταλία — 132.6%
5. Πορτογαλία— 128.8%
6. Τζαμάικα— 124.3%
7. Πράσινο Ακρωτήρι — 119.3%
8. Μπουτάν— 115.7%
9. Κύπρος— 108.7%
10. Βέλγιο— 106.3%
11. ΗΠΑ — 105.8%
12. Νησιά Μπαρμπάντος - 103%
13. Ισπανία - 99%
14. Σιγκαπούρη - 98.2%
15. Γαλλία - 96.8%
16. Ιρλανδία - 95.2%
17. Ιορδανία - 91.7%
18. Γκάμπια - 91.6%
19. Καναδάς - 91.5%

Δείτε εδώ ολόκληρη τη λίστα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.

Περισσότερα Άρθρα...