Ασφαλιστικά

Μονόδρομο αποτελεί η κατάργηση της επικουρικής ασφάλισης ή ορθότερα η συγχώνευσή της με την κύρια, υπό μία ενιαία δομή.

Η επιμονή των δανειστών, όπως καταγράφεται και στην έκθεση της Κομισιόν με την αξιολόγηση των κοινωνικών συνεπειών του τρίτου μνημονίου –αφενός για δημιουργία ενός ασφαλιστικού φορέα, αφετέρου για την εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές συντάξεις– δεν αφήνει και πολλά περιθώρια για ισοδύναμους χειρισμούς από την ελληνική πλευρά.

Ετσι, μπορεί να αποκωδικοποιηθεί και η αναφορά του υπουργού Εργασίας Γ. Κατρούγκαλου, κατά τη διάρκεια ενημέρωσης, για την εναλλακτική πρόταση που έχει καταθέσει για το ασφαλιστικό, ότι με το σχήμα που εισηγείται το πρόβλημα της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος και της μείωσης των επικουρικών συντάξεων ξεπερνιέται.

Η πρόταση του Γ. Κατρούγκαλου «πατάει» στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με το νέο μνημόνιο, καθώς προβλέπει τη δημιουργία ενός Ταμείου, την καταβολή μιας σύνταξης και ενιαίους όρους εισφορών και παροχών.

Αντίστοιχες προτάσεις υπάρχουν στα συρτάρια του υπουργείου Εργασίας και από την προηγούμενη κυβέρνηση, καθώς, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης, «δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις στο ασφαλιστικό».

Κοινός Κανονισμός Ασφάλισης

Το νέο υπερταμείο θα αφορά σχεδόν 6 εκατ. ενεργούς ασφαλισμένους και 2,6 εκατ. συνταξιούχους, αλλά και τα έμμεσα ασφαλισμένα μέλη των οικογενειών τους, που εκτιμάται ότι ανέρχονται σε 2,8 εκατ. άτομα.

Η καθιέρωση ενιαίου θεσμικού πλαισίου και Κοινού Κανονισμού Ασφάλισης, που προωθείται ούτως ή άλλως από τις αλλαγές που ψηφίστηκαν με το τρίτο μνημόνιο και οι οποίες τίθενται άμεσα ή σταδιακά σε εφαρμογή, οδηγεί σε ένα σύστημα που, ανεξάρτητα πώς θα λέγεται το Ταμείο, όλοι θα διέπονται από ενιαίους όρους ασφάλισης και συνταξιοδότησης. Οι παροχές του ΙΚΑ θα αποτελέσουν τον μπούσουλα στις αλλαγές, γεγονός που αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντικές περικοπές συντάξεων των ήδη συνταξιούχων.

Το ανώτατο πλαφόν των παροχών δεν θα ξεπερνά τα 2.000 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε ενιαία σύνταξη και θα προέρχεται από το άθροισμα αυτού που σήμερα προκύπτει από την κύρια και την επικουρική σύνταξη. Περικοπές θα υπάρξουν για τους ήδη συνταξιούχους για ποσά από 1.000 ή, στην καλύτερη αλλά σχεδόν απίθανη περίπτωση, 1.200 ευρώ.

Καθοριστικό ρόλο στο νέο σύστημα, σύμφωνα με την Καθημερινή, θα διαδραματίσει ο νόμος 3863/2010, γνωστός πλέον και ως νόμος Λοβέρδου-Κουτρουμάνη, που προβλέπει τη σταδιακή εφαρμογή της εθνικής σύνταξης, σε συνδυασμό με την αναλογική.

Η επιτροπή «σοφών» για το ασφαλιστικό, που ήδη συγκροτήθηκε με απόφαση του υπουργού Εργασίας, θα πρέπει μέσα στο σύντομο επόμενο διάστημα να καταθέσει ολοκληρωμένη πρόταση, αναλογιστική μελέτη και σχέδιο νόμου με τις άμεσες αλλά και τις ενδιάμεσες παρεμβάσεις που θα οδηγήσουν στο νέο σύστημα.

Ο τρόπος μετάβασης από το παλαιό στο νέο μοντέλο είναι, σύμφωνα με τους ειδικούς, ένα από τα πλέον δύσκολα εγχειρήματα μιας τέτοιας δομικής ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, ενώ εμπόδια δημιουργεί και η πίεση του χρόνου, καθώς όλα θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί εντός του πρώτου 15ήμερου του Οκτωβρίου.

Η όποια κυβέρνηση προκύψει από τις επερχόμενες εκλογές θα πρέπει στην αξιολόγηση του Οκτωβρίου να παρουσιάσει τη μεγάλη ασφαλιστική μεταρρύθμιση, βάσει των όσων προβλέπονται στο μνημόνιο ή με ισοδύναμα μέτρα, χωρίς να μπορεί να παρακαμφθεί η πρόβλεψη για περικοπές 1,9% του ΑΕΠ έως το 2018, εκ των οποίων το 1,3% του ΑΕΠ, ήτοι 2,35 δισ. ευρώ, έως το τέλος του 2016.

Περικοπές

Ενδιάμεσα δε, βάσει των προαπαιτούμενων που ψηφίστηκαν και τα οποία δεν μπορούν να αντικατασταθούν με ισοδύναμα, θα πρέπει να υπάρξουν περικοπές της τάξης του 0,4% του ΑΕΠ, ήτοι 720 εκατ. ευρώ.

Οι «σίγουρες» περικοπές, πριν από τις ανατροπές της νέας μεταρρύθμισης, είναι:

Αύξηση του πέναλτι για την πρόωρη συνταξιοδότηση που θα οδηγήσει σε μείωση συντάξεων, καθώς καθιερώνεται έξτρα περικοπή της τάξης του 10%, που θα διαρκεί μέχρι να φτάσει ο ασφαλισμένος το όριο της πλήρους συνταξιοδότησης (δηλαδή μάξιμουμ για μία πενταετία).

Περικοπές μέσω αλλαγών στον τρόπο υπολογισμού των βασικών συντάξεων, με μεικτό τρόπο για όσους συνταξιοδοτηθούν από 1η Ιανουαρίου 2015 και μετά.

Μειώσεις στα κατώτερα όρια συντάξεων, καθώς το ποσό θα χορηγείται με τη συμπλήρωση του 67ου έτους ηλικίας.

Μάλιστα, με εγκύκλιο που ενεργοποιεί προηγούμενους μνημονιακούς νόμους, η κατώτατη σύνταξη θα είναι μειωμένη στα 392 ευρώ.

Εμμεσες μειώσεις σε κύριες και επικουρικές συντάξεις θα ξεκινήσουν από τη σύνταξη του Σεπτεμβρίου (που θα καταβληθεί στο τέλος Αυγούστου), ενώ σε τρεις ισόποσες δόσεις θα μοιραστούν τα αναδρομικά για τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο.

Περικοπές στις επικουρικές συντάξεις. Το έλλειμμα που εκτιμάται ότι θα έχει το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) στο τέλος του χρόνου δεν μπορεί να καλυφθεί από κρατική χρηματοδότηση.

Αυτά είναι τα 11 επικουρικά Ταμεία που ενοποιούνται από 1η Σεπτεμβρίου

Με την ενοποίηση, από την 1η Σεπτεμβρίου, 11 επικουρικών ταμείων – ΝΠΔΔ στο ΕΤΕΑ, ξεκινά η εφαρμογή του τρίτου Μνημονίου για τις συντάξεις.

Την ενοποίηση των Ταμείων προβλέπει η πρώτη, μετά τη ψήφιση του ν. 4336/15, υπουργική απόφαση που συντάχθηκε χθες και πρόκειται να δημοσιοποιηθεί στα επόμενα 24ωρα, έτσι ώστε να μην «χαθεί» η προθεσμία που προβλέπει η συμφωνία της κυβέρνησης με τους θεσμούς.

Οι επικουρικές συντάξεις θα καταβληθούν και αυτό τον μήνα από τα επιμέρους εντασσόμενα Ταμεία και κλάδους, ενώ έως τον Οκτώβριο θα έχει αποφασιστεί αν θα επιβληθούν ή όχι νέες περικοπές (πέρα από την παρακράτηση της εισφοράς 6% για υγειονομική περίθαλψη που θα γίνει, για πρώτη φορά, από τις καταβαλλόμενες συντάξεις του μηνός Σεπτεμβρίου) σε εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος.

Τα Ταμεία που εντάσσονται στο ΕΤΕΑ από την 1η Σεπτεμβρίου 2015 και, στο εξής, θα διέπονται από τις διατάξεις της νομοθεσίας του Ενιαίου Επικουρικού, είναι:

Οι Τομείς του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του ΤΕΑΠΑΣΑ.

Ο Κλάδος Επικουρικής Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών του ΟΑΕΕ.

Ο Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Αρτοποιών (ΤΕΑΑ) του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών του ΟΑΕΕ.

Ο Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Πρατηριούχων Υγρών Καυσίμων (ΤΕΑΠΥΚ) του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών του ΟΑΕΕ.

Ο Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του ΕΤΑΑ.

Ο Τομέας Ασφάλισης Συμβολαιογράφων (ΤΑΣ) του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του ΕΤΑΑ.

Ο Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Δικηγόρων (ΤΕΑΔ) του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του ΕΤΑΑ.

Ο Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Ιδιοκτητών Συντακτών και Υπαλλήλων Τύπου του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ.

Ο Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Τεχνικών Τύπου Αθηνών και Θεσσαλονίκης του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ.

Ο Κλάδος Επικουρικής Ασφάλισης Ναυτικών (ΚΕΑΝ) του ΝΑΤ.

Το Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Προσωπικού Ιδρυμάτων Εμπορικού Ναυτικού (ΤΕΑΠΙΕΝ).

Στα 392,7 ευρώ καθορίζεται για φέτος, αντί των 486 ευρώ, το ύψος της κατώτατης σύνταξης που θα χορηγούν τα Ταμεία και το Δημόσιο στους συνταξιοδοτούμενους από 1/1/2015 και μετά με 15ετία ή λόγω αναπηρίας 80% ή εργατικού ατυχήματος.

Ταυτόχρονα, όλοι όσοι συνταξιοδοτούνται από την 1/1/2015 θα λαμβάνουν αναλογία της βασικής σύνταξης των 360 ευρώ για το χρόνο ασφάλισης από την 1/1/2011 και μετά (για την ασφάλιση έως τις 31/12/2010 θα υπολογίζεται τμήμα σύνταξης με βάση τις καταστατικές διατάξεις και τα ποσοστά αναπλήρωσης που ισχύουν σε κάθε ταμείο).

Την άμεση εφαρμογή των δύο αυτών αλλαγών που φέρνουν μειώσεις στις νέες συντάξεις (-93,3 ευρώ ή - 19,20% στις κατώτατες και μικρότερες, ανάλογα βέβαια και με το ύψος των αποδοχών της τελευταίας 5ετίας, στις υπόλοιπες) προβλέπει η πρώτη εγκύκλιος την οποία υπέγραψε ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Π. Χαϊκάλης. Η εγκύκλιος ενεργοποιεί το Ν. 3863/10 (για τη βασική και την κατώτατη σύνταξη) και το Ν. 4334/15 (για την απονομή αναλογίας της βασικής στους συνταξιοδοτούμενους από 1/1/2015).

Ειδικά για το ύψος της κατώτατης σύνταξης, όπως είχε αποκαλύψει η "Ημερησία", η εγκύκλιος υιοθετεί το νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο καθώς το καθεστώς των συλλογικών διαπραγματεύσεων δεν επιτρέπει τη σύναψη Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας όπως όριζε ο Ν. 3863/10 (προκύπτει με βάση τα 15 κατώτατα ημερομίσθια, δηλαδή 26,18 ευρώ Χ 15=392,7 ευρώ).

Σε ό,τι αφορά το ύψος της βασικής σύνταξης, ορίζεται μεν για το 2015 στα 360 ευρώ, αλλά, του χρόνου θα επαναπροσδιοριστεί σύμφωνα με την εξέλιξη του ΑΕΠ (κατά 50%) και των τιμών (κατά το υπόλοιπο 50%) της...φετινής χρονιάς.

Στην ίδια εγκύκλιο, όλοι όσοι συνταξιοδοτούνται από την 1/1/2015 θα λαμβάνουν αναλογία της βασικής σύνταξης των 360 ευρώ για το χρόνο ασφάλισης από την 1/1/2011 και μετά.

Στο νομοσχέδιο που πάει για ψήφιση στη Βουλή περιλαμβάνεται και η διάταξη για την κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων η οποία τελικώς θα γίνει σταδιακά μεν μέχρι το 2022 αλλά με πολύ γρήγορο βηματισμό.

Από την πρώτη κιόλας στιγμή ψήφισης του νόμου, στα σημερινά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα προστεθεί μια ολόκληρη 5ετία.

Μέχρι το 2022, όλα τα όρια ηλικίας θα είναι πλέον κοινά: όλοι θα φεύγουν στη σύνταξη είτε στα 62 εφόσον έχουν συμπληρώσει 40 χρόνια εργασίας, είτε στα 67.

Δείτε αναλυτικά τους πίνακες 

Τι προβλέπει ακριβώς η διάταξη

1. Ορίζεται από 01.01.2022 ως όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος για τους ασφαλισμένους όλων των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος, το 62ο έτος της ηλικίας (με 12.000 ημέρες ασφάλισης ή 40 έτη) και το 67ο έτος της ηλικίας (με 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης)

2. Από την 01/01/2022, προβλέπεται ως όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, το 62ο έτος της ηλικίας με 4.500 ημέρες ή 15 έτη ασφάλισης

3.Στις περιπτώσεις που δεν έχει θεμελιωθεί δικαίωμα  πλήρους ή μειωμένης σύνταξης μέχρι τη δημοσίευση του νόμου (πιθανότατα μέχρι την Παρασκευή, τα όρια ηλικίας αυξάνονται σταδιακά έως την 01.01.2022. Ο «βηματισμός» για την αύξηση των ορίων ηλικίας, αποτυπώνεται σε δύο πίνακες οι οποίοι θα αποτελέσουν τμήμα της διάταξης. Οι μόνοι που γλιτώνουν είναι οι υπαγόμενοι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα καθώς και οι  μητέρες και οι χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων.

4. Θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα μέχρι τη  δημοσίευση του νόμου αυτού στους Οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος, λόγω συμπλήρωσης των προϋποθέσεων του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης και ορίου ηλικίας, όπου αυτό προβλέπεται, δεν θίγονται και δύνανται να ασκηθούν οποτεδήποτε.

5.Στις περιπτώσεις συνταξιοδότησης με προϋποθέσεις μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, επιβάλλεται, πέραν του συνολικού ήδη προβλεπόμενου από την ισχύουσα νομοθεσία ποσοστού μείωσης της  σύνταξης,  επιπλέον ποσοστό μείωσης 10% και τούτο μέχρι τη συμπλήρωση του διαμορφούμενου, κατά περίπτωση, νέου ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, (και πάλι με βάση τους πίνακες)

Να μην προχωρούν στην έκδοση νέων συντάξεων σε όσους έχουν υποβάλλει σχετική αίτηση από 1/1/2015 ζητά από τις αρμόδιες υπηρεσίες το ΙΚΑ, με επιστολή του από τις 12 Αυγούστου, πριν ακόμα ψηφιστεί από τη Βουλή ο νέος συνταξιοδοτικός μνημονιακός νόμος 4366/15.

Σύμφωνα με το επίσημο έγγραφο της διοίκησης του ΙΚΑ που φέρνει στο φώς της δημοσιότητας ο «Ελεύθερος Τύπος», η έκδοση συντάξεων μόνο για περιπτώσεις γήρατος και μόνο προσωρινών, θα επιτρέπεται σε όσους έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος και εφόσον οι ίδιοι οι ασφαλισμένοι δηλώνουν υπ' ευθύνη τους ότι έχουν τουλάχιστον τις 4.500 ημέρες ασφάλισης, οπότε και θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, σε όλες τις άλλες κατηγορίες και κυρίως σε όσους είναι κάτω των 67 ετών το ΙΚΑ δεν θα δίδει ούτε κανονική ούτε προσωρινή σύνταξη.

Ωστόσο αν συντρέχουν «εξαιρετικοί και επείγοντες λόγοι», όπως οικονομική αδυναμία ή λόγοι υγείας, τότε οι ασφαλισμένοι θα καλούνται να αποδείξουν ότι έχουν οικονομικά προβλήματα ή ανάγκη χρημάτων λόγω ασθένειας και στη συνέχεια θα αξιολογούνται από τους αρμόδιους διευθυντές για το αν μπορεί ή όχι να προχωρήσει η έκδοση προσωρινής σύνταξης.

Δηλαδή, αν οι ασφαλισμένοι δεν έχουν κλείσει το 67ο έτος ή αν δεν έχουν 4.500 ημέρες ασφάλισης, αλλά δικαιούνται σύνταξη με λιγότερα ένσημα και σε μικρότερη ηλικία (λόγω αναπηρίας ή λόγω θανάτου), τότε θα πρέπει να αποδείξουν ότι βρίσκονται είτε σε οικονομική αδυναμία, είτε ότι αντιμετωπίζουν πρόβλημα υγείας πριν υποβάλουν αίτηση για σύνταξη.

Οπότε 80.000 ασφαλισμένοι που περιμένουν την έκδοση της σύνταξης τους βρίσκονται κυριολεκτικά στον αέρα.

Επίσης, όσοι πρόλαβαν να συνταξιοδοτηθούν πριν την εφαρμογή του νόμου θα κληθούν να επιστρέψουν αναδρομικά τα ποσά που έλαβαν επιπλέον.

Σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδωσε ο Αnt1, ο αναπληρωτής υπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Παύλος Χαϊκάλης και ο διοικητής του ΙΚΑ Γιάννης Θεωνάς, δήλωσαν άγνοια και έκπληξη για το θέμα, το οποίο θα εξεταστεί το απόγευμα σε σύσκεψη υπό τον κ. Κατρούγκαλο.

Αλλαγές στις κατώτατες συντάξεις και αυξήσεις στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης περίπου 100.000 δημοσίων υπαλλήλων επιφέρει τροπολογία που κατατέθηκε χθες στη Βουλή και προσαρτήθηκε στο τρίτο μνημόνιο, εναρμονίζοντας τις διατάξεις που προβλέπονται για τον ιδιωτικό τομέα και στο Δημόσιο, τις Ενοπλες Δυνάμεις, τα Σώματα Ασφαλείας, το Πυροσβεστικό Σώμα, τους υπαλλήλους των ΟΤΑ, καθώς και αυτούς των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου.

Μπορεί το Συμβούλιο της Επικρατείας να έκρινε ως παράνομες τις μειώσεις που έγιναν στις συντάξεις από το 2012 και μετά, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για επιστροφή τεσσάρων δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως σε εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους, ωστόσο, η κυβέρνηση φέρεται να έχει ήδη λάβει τα… μέτρα της.

Σύμφωνα με πληροφορίες, έχει συμφωνηθεί με τους δανειστές στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή το φθινόπωρο, να υπάρχει διάταξη που θα επιβάλλει μειώσεις σε όσους εισπράττουν άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης άνω των 1000 ευρώ.

Το μέτρο αυτό αναμένεται να αποτελέσει και το ισοδύναμο που συμφωνήθηκε στις Βρυξέλλες να υπάρξει ως «απάντηση» στην απόφαση του ΣτΕ.

Πιθανότατα σε αυτήν τη συμφωνία αναφερόταν ο υπουργός Εργασίας, Γιώργος Κατρούγκαλος, κάνοντας λόγο χθες σε συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ περί ομογενοποίησης των κανόνων σε κύριες και επικουρικές συντάξεις και περικοπές σε όσους λαμβάνουν από 1.000 ευρώ και πάνω.

Αν και ο υπουργός έκανε λόγο για προσωπικές του απόψεις, δεν παρέλειψε να αναφερθεί διεξοδικά σε ένα νέο σύστημα που μέσω της φορολογίας θα εξασφαλίζει τη βασική σύνταξη η οποία δεν θα είναι κάτω από το επίπεδο του ορίου φτώχειας.

Σε αυτήν θα προστίθεται η ανταποδοτική σύνταξη που θα χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τις εισφορές. Με δεδομένες, δε, τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης που απορρέουν από τη συμφωνία του Ιουλίου οι προβλεπόμενες περικοπές στις συντάξεις, σύμφωνα με τον κ. Κατρούγκαλο, δεν θα αφορούν καμία σύνταξη μέχρι τα 1.000 ευρώ.