"Η οικονομία του Τσιφτετέλληνα"

Την ακούγαμε, την προβλέπαμε, την περιμέναμε, ήρθε λοιπόν το πλήρωμα του χρόνου και αποκτήσαμε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Και τελικά δεν ήρθαν εξωγήϊνοι, δεν έπεσε ο ουρανός στο κεφάλι μας και δεν ήρθε τσουνάμι από το ξαφνικά ενεργό ηφαίστειο της Θήρας.

Για να ξεκαθαρίσω κάτι: Δεν ήθελα αυτοδύναμη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, οπότε μπορώ να πω ότι είμαι πολύ ευχαριστημένος από το αποτέλεσμα. Δεν έχω ιδιαίτερη αγάπη προς τα στελέχη του κόμματος, ωστόσο τους οφείλω το ελάχιστο, δηλαδή να τους δώσω μια ευκαιρία να εργαστούν και να τους κρίνω μετά. Κάτι κριτικές για «κωλοτούμπες», για λάθη για υπερβολές κτλ, είναι υπερβολικές από μόνες τους. Ακόμα και στους προπονητές του ποδοσφαίρου δίνουμε περισσότερο από μια εβδομάδα!

Με το που ανακοινώθηκε η κυβέρνηση άρχισα να κοιτάω τα μέλη της. Δε μπορώ να πω ότι γνωρίζω και εκτιμώ κάποιον ιδιαιτέρως, με εξαίρεση τον Υπουργό Οικονομίας, τον κ. Βαρουφάκη. Η εκτίμηση στο πρόσωπό του είναι αρκετά παλιά, από τότε που χωρίς να είναι καν υποψήφιος έκανε δηλώσεις και έγραφε άρθρα, οπότε βρέθηκα να τον εκτιμώ σαν επιστήμονα και, αν και προφανώς είναι σε υψηλότερο επίπεδο από εμένα, συνάδελφο.

Ξεκίνησα λοιπόν να παρακολουθώ τις δηλώσεις του, πριν και μετά την υπουργοποίησή του. Με χαρά διαπίστωσα ότι αν και στο πολιτικό κομμάτι τους διαφωνώ αρκετά, στο οικονομικό κομμάτι τους είναι πλήρως λογικές και βγάζουν, οικονομικό, νόημα. Επιτέλους, ένας υπουργός οικονομικών που σκέφτεται σαν οικονομολόγος. Οι κινήσεις που προτείνει, χωρίς να είναι ακραίες ή ριζοσπαστικές, είναι πλήρως τεκμηριωμένες με οικονομικά επιχειρήματα, τα οποία μπορούν εύκολα να σταθούν απέναντι στους δανειστές χωρίς να υπάρχει λόγος σύγκρουσης. Μένει να δούμε αν θα τον αφήσουν να κάνει πράξη τα λεγόμενά του τα τρία κακά της μοίρας του: 1. Οι ευρωπαίοι, 2. Οι συνάδελφοί του υπουργοί, 3. Οι ψηφοφόροι του.

Τι εννοώ με αυτό: Το πρόβλημα που μπορούν να προκαλέσουν οι Ευρωπαίοι είναι γνωστό, δεν χρειάζεται περισσότερη ανάλυση. Τί πρόβλημα μπορούν να προκαλέσουν οι συνάδελφοί του; Το ίδιο που μπορεί να προκαλέσουν και οι ψηφοφόροι του, αλλά για διαφορετικούς μεταξύ τους λόγους.

Ο κ. Βαρουφάκης έχει φτιάξει ένα πρόγραμμα για να εξοικονομήσει κάποια χρήματα, τα οποία θέλει να χρησιμοποιήσει για να αναζωογοννήσει την οικονομία. Φυσικά σαν οικονομολόγος ο άνθρωπος εννοεί την αύξηση της παραγωγής που θα οδηγήσει σε μείωση της ανεργίας που θα οδηγήσει σε αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος του Έλληνα που θα οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγής κτλ, στον καταπληκτικό παραγωγικό κύκλο που είναι ο στόχος κάθε οικονομολόγου.

Για να γίνει αυτό πρέπει να υπερβληθούν 2 προβλήματα.

Το πρώτο είναι τα χρήματα να χρησιμοποιηθούν με σωστό τρόπο και με τους κατάλληλους ελέγχους για να διασφαλιστεί ότι δε θα πάνε.... εκεί που πήγαν και τόσα πακέτα Ντελόρ. Δύσκολο πρόβλημα, αλλά ας το δούμε όταν θα έχουμε τα λεφτά. Το δεύτερο και βασικότερο για εμένα, είναι το ότι πολλοί, δυστυχώς και άτομα σε θέσεις ευθύνης, μόλις δούνε λεφτά το μόνο που θα σκεφτούνε είναι να τα δώσουν στον «λαό» για να καλυτερεύσουν τη ζωή του. Και αντί για επένδυση τα λεφτά θα γίνουν παροχές και επιδόματα και αυξήσεις και πάλι επιδόματα κτλ.

Το πρόβλημα σε αυτό είναι ότι ναι μεν αυξάνεται το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού για λίγο, αλλά πρακτικά τα χρήματα πέφτουν σε μια μαύρη τρύπα και όχι σε κάτι παραγωγικό. Γιατί από εκεί αναλαμβάνουν οι Τσιφτετέλληνες.

Ας πούμε πρώτα τον ορισμό του Τσιφτετέλληνα. Ο Τσιφτετέλληνας μπορεί να είναι άνεργος, αλλά έχει iPhone, φτιαγμένο αμάξι και είναι μόνιμα έξω. Για καφέ, όχι γιατί ψάχνει δουλειά. Κατά πάσα πιθανότητα έχει λεφτά μόνο για τον καφέ του και ίσως για βενζίνη.... κάρτα μάλλον δεν έχει. Ο Τσιφτετέλληνας μπορεί να είναι ιδιοκτήτης μιας μικρής επιχείρησης που κερδίζει τα έξοδά της και ένα κάτι παραπάνω. Αλλά αυτός έχει BMWή Mercedesή AUD Iστη χειρότερη, πηγαίνει κάθε δεύτερο Σάββατο (αν όχι κάθε Σάββατο) σε κάποια πίστα γιατί «θα του λείψει του παιδιού που τραγουδάει» και ξοδεύει σε γαρίφαλλα περίπου 3 κηδείες. Και μετά δεν έχει να πληρώσει Φ.Π.Α. ή ακόμα χειρότερα τους μισθούς.

Ο Τσιφτετέλληνας μπορεί να δουλεύει χαμάλης σε ένα χωράφι για 5 ή 6 μέρες την εβδομάδα, αλλά το Σαββατόβραδυ θα φορέσει τα Gucciή τα DolceeCabana του, αυθεντικά φυσικά, μην τον περάσουν για βλάχο, και θα πάει με το, εννοείται, Mercedesαγροτικό σε κάποιο κλαμπ της επαρχίας για να περάσει «καλά» ακούγοντας ότι έπεσε στο μάτι του DJεκείνη τη στιγμή και πίνοντας δύο ή τρία μπουκάλια ουίσκι, γιατί κρασί «πίνω και σπίτι μου».

Αν δεν είστε, σίγουρα ξέρετε τουλάχιστον έναν Τσιφτετέλληνα. Αλλά και να μην ξέρετε τους έχετε δει. Ζουν ανάμεσά μας. Οι Τσιφτετέλληνες αυτοί, που ψηφίζουν και απαιτούν, μόλις δουν ότι το ταμείο έχει λεφτά θα απαιτήσουν να επιστρέψουν στις εποχές του 2004, με αυξήσεις, με επιδόματα με όλα τα καλά της τότε εποχής. Και θα βρουν υποστηρικτές ακόμα και από τους σώφρονες. Γιατί ποιος δε θέλει το φως του άλλωστε. Αλλά αν εισακουστούν, η οικονομία θα πάει για 2-3 χρόνια, όσο κρατήσουν τα λεφτά δηλαδή, στο 2004 και μετά αυτόματα θα πέσει πάλι στο 2010. Γιατί η οικονομία του Τσιφτετέλληνα είναι μια οικονομία παροχής υπηρεσιών και εισαγωγών. Και ναι μεν προσφέρει ένα υψηλό επίπεδο διαβίωσης για όσο κρατήσει, αλλά δε προσφέρει τίποτα άλλο.

Η Ελλάδα χρειάζεται μια, ίσως αργή, αλλά διαχρονικά σταθερή ανάπτυξη, η οποία θα βασιστεί στην αύξηση της παραγωγής που γίνεται και την μεταποίηση αυτών που παράγουμε για να τους προσθέτουμε αξία. Θέλετε παράδειγμα; Η Ελλάδα εξάγει λάδι στην Ιταλία, οι Ιταλοί το συσκευάζουν και του δίνουν ένα Ιταλικό όνομα και το εξάγουν στην Ρωσία με τετραπλάσια τιμή.

Επιπλέον πρέπει να αρχίσουμε να παράγουμε νέα προϊόντα. Ο τομέας παροχής υπηρεσιών στην Ελλάδα είναι ήδη αρκετά αναπτυγμένος, δε χρειάζεται άλλη ανάπτυξη. Ο τουρισμός με μια καλή επιτήρηση για να αποφευχθούν φαινόμενα αισχροκέρδειας, εκμετάλλευσης και άλλα που δυσφημούν την χώρα βρίσκεται σε πολύ καλό δρόμο. Αφού έχουμε πρόσβαση σε τόσες πρώτες ύλες, δεν είναι καιρός να αρχίσουμε και να τις χρησιμοποιούμε αντί να τις πουλάμε;

Μυαλά υπήρχαν και υπάρχουν στην Ελλάδα. Λεφτά υπήρχαν, δεν υπάρχουν αλλά ας ελπίσουμε ότι θα υπάρξουν. Αν δεν γίνουν... γαρύφαλλα και τσιφτετέλια.... κάτι μπορούμε να κάνουμε.
Εύχομαι καλή επιτυχία στον Υπουργό Οικονομικών. Άλλωστε μπορεί να μην τον ψήφισα, αλλά αν καταφέρει να κάνει ότι λέει, δεν αποκλείω ότι μπορεί να τον ψηφίσω την επόμενη φορά.

Νασος Μαμαλης, οικονομολογος