Ελλάδα

Η ανάπτυξη ενισχύεται μετά το πρόγραμμα διαπιστώνει η Citi σε έκθεσή της για την οικονομία.

Η βελτιωμένη εμπιστοσύνη μεταξύ της Αθήνας και των πιστωτών οδήγησε στα μέτρα για την ελάφρυνση χρέους, γεγονός που σε συνδυασμό με το τέλος της περιόδου των μνημονίων τον Αύγουστο του 2018 και της καλύτερης του αναμενομένου δημοσιονομικής απόδοσης συνέβαλε στο να αποκατασταθεί σε κάποιο βαθμό η εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών στην ελληνική οικονομία.

Εκτιμά ότι το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά περίπου 2% το 2018, ο υψηλότερος ρυθμός από το 2007, αν και παραμένει περίπου 25% χαμηλότερα από τα προ κρίσης επίπεδα.

Η ανάπτυξη, σύμφωνα με τον οίκο, στηρίζεται κυρίως στις εξαγωγές (κυρίως τα έσοδα από τον τουρισμό) και ξένες επενδύσεις (περιλαμβανομένων των κονδυλίων της ΕΕ). Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης δεν υπερβαίνει το 1% περίπου σε ετήσια βάση και δεν αναμένεται, με βάση την Citi, να επιταχύνει καθώς ο πληθυσμός μειώνεται (με ρυθμό 0,4% τον χρόνο), ο ρυθμός αποταμίευσης παραμένει αρνητικός και η τραπεζική πίστωση συστέλλεται. Ωστόσο, η δημοσιονομική πολιτική θα γίνει λιγότερο περιοριστική το 2019-20, κάτι που θα βοηθήσει να διατηρηθεί ο ρυθμός ιδιωτικής δαπάνης θετικός.

Ωστόσο η Citi επισημαίνει ότι η δομική αδυναμία επιμένει. Παρά τις σημαντικές μεταρρυθμιστικές προσπάθειες και την μεγάλη εσωτερική υποτίμηση, η ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών έχει βελτιωθεί λιγότερο απ’ ότι σε άλλες περιφερειακές χώρες που βγήκαν από προγράμματα. Η εγχώρια αποταμίευση είναι ακόμα σε μεγάλο βαθμό ανεπαρκής να καλύψει τις επενδυτικές ανάγκες στην οικονομία, ενώ οι πραγματικές επενδύσεις μειώθηκαν κατά 65% μετά το 2007. Η τραπεζική πίστωση συρρικνώνεται καθώς τα βάρη των τραπεζών από τα κόκκινα δάνεια είναι μεγάλα.

Ο οίκος εκτιμά ότι το σχέδιο της ΤτΕ για τη δημιουργία ενός είδους bad bank ίσως βοηθήσει να απελευθερωθεί κάποια ρευστότητα στην οικονομία το 2019-20. Συνολικά, ωστόσο, η οικονομική προοπτική παραμένει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τις διακυμάνσεις στην εμπιστοσύνη μεταξύ των ξένων επενδυτών, που είναι στην ουσία το μόνο κανάλι χρηματοδότησης για την οικονομία. Η δυνητική ανάπτυξη παραμένει χαμηλή, δεδομένων των «φτωχών» δημογραφικών τάσεων.

Περιθώριο διαπραγμάτευσης για τα πλεονάσματα

Με το 80% του δημόσιου χρέους στα χέρια του επίσημου τομέα και το ποσοστό να εκτιμάται ότι θα μειωθεί οριακά την επόμενη δεκαετία, η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους εξαρτάται περισσότερο από τις σχέσεις της Αθήνας με τους ευρωπαίους πιστωτές παρά με τις επιδόσεις της οικονομίας. Η προθυμία των πιστωτών να στηρίξουν την Ελλάδα – ενδεχομένως επιτρέποντας χαμηλότερους στόχους πρωτογενών πλεονασμάτων αν οι υφιστάμενοι αποδειχθούν ανέφικτοι- παραμένει κρίσιμη στην εκτίμηση της ικανότητας της Αθήνας να αποπληρώνει τις δανειακές της υποχρεώσεις στο μέλλον.

Το θετικό ρίσκο των εκλογών

Οι εκλογές αναμένεται να πραγματοποιηθούν έως τις 18 Οκτωβρίου το αργότερο, αλλά οι πρόσφατες εξελίξεις στον κυβερνητικό συνασπισμό έχουν αυξήσει το ρίσκο πρόωρων εκλογών την άνοιξη. Η βελτίωση της οικονομίας έχει βοηθήσει το ΣΥΡΙΖΑ να ανεβάσει τα ποσοστά του από τα χαμηλά του 2017 περίπου στο 25%, ένα ποσοστό που όμως δεν αρκεί για να ξεπεράσει τη Νέα Δημοκρατία (με τις δημοσκοπήσεις να της δίνουν περίπου 37%).

Μια συντηρητική κυβέρνηση στην Αθήνα θα είναι πιο φιλική για τις αγορές και το επιχειρείν σε σχέση με τον υφιστάμενο κυβερνητικό συνασπισμό, αν και αναμένεται να παραμείνει δύσκολος ο σχηματισμός κυβέρνησης δεδομένου του κατακερματισμού στο ελληνικό κοινοβούλιο.

e2d

Χωρίς παρατηρήσεις και με εξαιρετικά χαμηλούς τόνους, εγκρίθηκε από το Eurogroup ο ελληνικός προϋπολογισμός.

Σύμφωνα με non paper του υπ. Οικονομικών, κατά το πρώτο μέρος της συνεδρίασης του σημερινού Eurogroup, η Επιτροπή παρουσίασε την πρώτη τριμηνιαία έκθεση ενισχυμένης μετα-προγραμματικής εποπτείας για την Ελλάδα. Ακολούθησε τοποθέτηση του υπουργού Οικονομικών, ενώ δεν σημειώθηκε καμία παρατήρηση από άλλα κράτη μέλη.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές«υπήρξε θετική αποτίμηση της δημοσιονομικής πορείας. Παράλληλα στον τομέα των μεταρρυθμίσεων επισημάνθηκαν οι περιοχές για τις οποίες η ελληνική πλευρά συνεχίζει να εργάζεται συστηματικά με ορίζοντα την επόμενη έκθεση στις 27 Φεβρουαρίου 2019».

Κατά το δεύτερο μέρος της συνεδρίασης, με θέμα τους προϋπολογισμούς των κρατών μελών, δεν υπήρξε καμία αναφορά στον προϋπολογισμό της Ελλάδας.

Επίσης, επισημάνθηκε ότι μετά το τέλος του προγράμματος η Ελλάδα είναι πλήρως ενσωματωμένη στην κανονική ευρωπαϊκή δημοσιονομική διαδικασία.

«Ματωμένο» είναι και το φετινό υπερπλεόνασμα, καθώς όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ και την επεξεργασία τους από το Γραφείο Προϋπολογισμού στη Βουλή, με τη συμπλήρωση του 9μήνου πάνω από 312.000 φορολογούμενοι δεν μπόρεσαν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις του φόρου εισοδήματος και του ΕΝΦΙΑ.

Το οξύμωρο είναι πολλοί από αυτούς, που σήκωσαν τα χέρια ψηλά, αδυνατώντας να πληρώσουν φόρους λιγότερους από 500 ευρώ- άρα κατά συνθήκη πρόκειται για νοικοκυριά με χαμηλά και μικρομεσαία εισοδήματα- είναι πολύ πιθανόν να συμπεριληφθούν στη λίστα των δικαιούχων του... κοινωνικού μερίσματος, που μπορεί να φτάσει στο 1,5 δις ευρώ, σε μια ανακύκλωση φόρων- έκτακτων εισοδηματικών ενισχύσεων.

Σύμφωνα με το ΓΠΚ, αν και ως τον Αύγουστο φαινόταν ότι η αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών- που έχουν σκαρφαλώσει στα 7,8 δις ευρώ από την αρχή του έτους- οφείλεται κυρίως σε μικρό αριθμό μεγαλοοφειλετών, το Σεπτέμβριο (στοιχεία κατά την 1/10/2018), παρατηρήθηκε νέα αύξηση του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου κατά 449,92 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, που οφείλεται στην επιβάρυνση από λήξεις των δόσεων του φόρου εισοδήματος και του ΕΝΦΙΑ.

Αν και ο ρυθμός δημιουργίας νέων οφειλών έχει πέσει σε σχέση με πέρσι- το 2017 τα χρέη ήταν περίπου 1,4 δις ευρώ περισσότερα- στο τρίτο τρίμηνο του 2018 ο αριθμός των φορολογούμενων που έχουν χρέη στην εφορία σημείωσε αύξηση κατά 243.538 άτομα σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2017 με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται στα 4.312.395 άτομα. Η αύξηση αυτή εντοπίζεται πρωτίστως στους οφειλέτες με χρέος κάτω από 500 ευρώ, καθώς στην κατηγορία αυτή προστέθηκαν 312.812 νέοι οφειλέτες.

Σε σχέση, δε, με το δεύτερο τρίμηνο ο αριθμός των οφειλετών αυξήθηκε κατά 584.979 άτομα και ερμηνεύεται σε μεγάλο βαθμό (για τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο) από την επίδραση της εποχικότητας, δηλαδή την λήξη δόσεων ορισμένων κατηγοριών φόρων στις οποίες ένα μέρος των φορολογουμένων δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί, δηλαδή του φόρου εισοδήματος και του ΕΝΦΙΑ.

Με φόντο τις διατάξεις για τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, τα στοιχεία από το ΚΕΑΟ δείχνουν ότι το σύνολο των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών στο τέλος του τρίτου τριμήνου του έτους διαμορφώθηκε στα 34.354 εκατ. ευρώ, δηλαδή παρουσίασε αύξηση κατά 493 εκατ. ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, εκ των οποίων 130 εκατ. ευρώ αφορούν σε αύξηση στις κύριες οφειλές.

Η ανωτέρω αύξηση οφείλεται αφενός στην ένταξη νέων οφειλών και στην αύξηση των πρόσθετων τελών για τους οφειλέτες που είναι ήδη ενταγμένοι στο ΚΕΑΟ και αφετέρου στην εισαγωγή 38.648 νέων οφειλετών με συνολικές οφειλές ύψους 192 εκατ. ευρώ. Ως εκ τούτου ο συνολικός αριθμός των οφειλετών διαμορφώθηκε στο τέλος του Σεπτεμβρίου στους 1.400.091, αυξημένος σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο κατά 7.953 οφειλέτες.

fonografos

Εξαιρετικά απαισιόδοξοι σχετικά με την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας εμφανίζονται οι Έλληνες, ενώ σε μεγάλο ποσοστό εμφανίζονται απογοητευμένοι και από την προσωπική τους οικονομική κατάσταση, με το μεγαλύτερο «αγκάθι» να είναι η απασχόληση, σε αντίθεση με το αφήγημα της κυβέρνησης και προσωπικά του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, οι οποίοι κάνουν λόγο για μεταμορφωση της οικονομίας και μεγάλη βελτίωση στο αμέσως επόμενο διάστημα.

Σύμφωνα με το τελευταίο Ευρωβαρόμετρο, που διενεργήθηκε από τις 8 έως τις 22 Νοεμβρίου δίνοντας έμφαση στην οικονομία, οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν με αισιοδοξία το μέλλον.

Το 94% των Ελλήνων, ωστόσο, χαρακτηρίζει κακή έως πολύ κακή την οικονομική κατάσταση στη χώρα, ενώ μόλις το 6%, δηλώνει ικανοποιημένο από αυτή. Σε σχέση με την Ευρώπη, η διαφορά είναι τεράστια, καθώς απαισιόδοξο εμφανίζεται το 49% κατά μέσο όρο και αισιόδοξο το 50%.

Όσον αφορά το πως βλέπουν οι Έλληνες την πορεία της οικονομίας τους επόμενους 12 μήνες, μόνο το 18% προβλέπει ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα, ενώ το 36% χειρότερα.

Όσον αφορά την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους, οι Έλληνες φαίνονται πιο αισιόδοξοι, αφού την χαρακτηρίζουν καλή ή μάλλον καλή σε ποσοστό 39%, ενώ το 61% θεωρεί ότι είναι κακή έως πολύ κακή.

«Αγκάθι» η εργασία

Το μεγάλο «αγκάθι» φαίνεται να είναι η εργασιακή ανασφάλεια, με το 94% των Ελλήνων να χαρακτηρίζει την κατάσταση κακή και μόλις το 3% καλή. Στην Ευρώπη, το 45% θεωρεί καλή την εργασιακή κατάσταση στη χώρα του.

Πιστοί στο ευρώ οι Έλληνες

Η εμπιστοσύνη των Ελλήνων στην ευρωζώνη εμφανίζει δυναμική ανάκαμψη, με το 67% να τάσσεται υπέρ του ευρώ και το 30% κατά.

Στην Ιταλία παρατηρείται το χαμηλότερο ποσοστό εμπιστοσύνης στο ευρώ και την Ελλάδα το δεύτερο ενώ ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι στο 75%.

Την απαισιόδοξη εικόνα των Ελλήνων για την οικονομία αποτυπώνει και η έρευνα της Nielsen, η οποία έδειξε ότι Επτά στους δέκα Έλληνες (72%) πιστεύουν ότι η χώρα βρίσκεται σε οικονομική ύφεση, ενώ το 72% των ερωτώμενων αμφιβάλουν ότι η Ελλάδα θα καταφέρει να βγει από την οικονομική κρίση μέσα στους επόμενους 12 μήνες.

Μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, η Ελλάδα εξακολουθεί να καταλαμβάνει την πρώτη θέση αναφορικά με την εργασιακή ανασφάλεια, τρεις στους δέκα Έλληνες ανησυχούν για την εργασία τους (32%), ενώ ακολουθούν οι ανησυχίες για την οικονομία (28%), η προσωπική υγεία (26%) και τα χρέη/οφειλές του νοικοκυριού (23%).

newmoney

Τον κώδωνα του κινδύνου για τις αντοχές της ελληνικής οικονομίας έκρουσε από τη Θεσσαλονίκη ο πρόεδρος του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και πρώην επικεφαλής του γραφείου προϋπολογισμού της Βουλής, Παναγιώτης Λιαργκόβας.

Οπως αναφέρει το voria.gr, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο περιθώριο εκδήλωσης με τίτλο «Αναζητώντας το αύριο στην ελληνική οικονομία» που διοργάνωσε το think tank «Παρέμβαση», με την υποστήριξη του Συνδέσμου Εξαγωγέων - ΣΕΒΕ, ο κ. Λιαργκόβας εκτίμησε ότι η ελληνική οικονομία, εν μέσω χαλάρωσης που φέρνει η παρατεταμένη προεκλογική περίοδος, έχει αντοχές μέχρι την άνοιξη του 2019.

Μέχρι τότε θα πρέπει, σύμφωνα με τον καθηγητή, να έχει προχωρήσει το ελληνικό δημόσιο σε έκδοση 10ετους ομολόγου. «Εάν δεν γίνει αυτό, και η κυβέρνηση βάλει χέρι στα αποθεματικά του μαξιλαριού ασφαλείας των 24 δισ ευρώ, θα ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση», τόνισε ο ίδιος, ενώ εξέφρασε φόβο ότι η ελληνική οικονομία μπορεί να αντιμετωπίσει εκ νέου τα προβλήματα που έφεραν τα μνημόνια."Εάν βρεθούμε ξανά στην ίδια θέση, δεν νομίζω να υπάρξει νέο μνημόνιο, αλλά θα μιλάμε για χρεοκοπία ", υπογράμμισε.

Ο κ. Λιαργκόβας δήλωσε πως το μόνο θετικό αποτέλεσμα της περιόδου των μνημονίων είναι το γεγονός ότι η οικονομία, από ελλειμματική, καταγραφεί πρωτογενή πλεονάσματα. Ωστόσο, τόνισε ότι είναι λάθος ο τρόπος με τον οποίο αυτά επιτυγχάνονται, δηλαδή με υπερφορολόγηση, μείωση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων και πάγωμα των πληρωμών των ληξιπροθεσμων οφειλών του δημοσίου. Στηλίτευσε ακόμη το γεγονός ότι το πλεόνασμα διανέμεται με τη μορφή επιδόματος - που φέρνει βέβαια αύξηση της κατανάλωσης - και όχι για φορολογικές ελαφρύνσεις.

«Επαναλαμβάνουμε το λάθος που έφερε την κρίση, που είναι το γεγονός ότι η οικονομία στηρίζεται σε ένα μοντέλο κατανάλωσης. Τόσα χρόνια το συντηρησαμε με φόρους, αλλά και αυτή η δεξαμενή στερεύει. Όσο συνεχίζεται αυτή η κατάσταση, εν μέσω και πολιτικού ρίσκου λόγω των εκλογών, θα είμαστε αποκλεισμένοι από τις αγορές», υπογράμμισε.

Ο κ. Λιαργκόβας τόνισε πως πρέπει να καλυφθούν τρία κενά: το παραγωγικό, καθώς όπως είπε η ανάπτυξη 2% δεν είναι αρκετή και χρειάζεται 4-5%, το δημογραφικό που αποτελεί βόμβα στα θεμέλια του ασφαλιστικού συστήματος, και το θεσμικό, που αφορά την καλύτερη λειτουργία του κράτους.

voria

Μείωση στο ποσό των συναλλαγών που επιτρέπεται να γίνονται με μετρητά, σχεδιάζει το υπουργείο Οικονομικών.

Συγκεκριμένα, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών και η ΑΑΔΕ έχουν συμφωνήσει να θέσουν σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2019 νέες νομοθετικές ρυθμίσεις που αποσκοπούν στο να αυξηθούν και πάλι οι συναλλαγές με ηλεκτρονικά μέσα, οι οποίες άρχισαν να μειώνονται μετά την πλήρη άρση των περιορισμών στις αναλήψεις μετρητών από τις τράπεζες.

Στόχος είναι να περιοριστεί δραστικά η χρήση μετρητών στις καθημερινές οικονομικές συναλλαγές των φορολογουμένων και οι επιχειρήσεις να «περνούν» μεγαλύτερο μέρος του ημερήσιου τζίρου τους μέσα από τα μηχανήματα POS ή από άλλα μέσα ηλεκτρονικής πληρωμής, ώστε να υποχρεώνονται να εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσά φορολογητέας ύλης στις υποβαλλόμενες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ κι έτσι να εμποδίζεται η φοροδιαφυγή.

Σύμφωνα με τα στοιχεία για τη χρήση πλαστικού χρήματος,

- 5 στις 10 συναλλαγές είναι ανέπαφες
- κατά 7 δισ. ευρώ αυξήθηκαν οι δαπάνες που έγιναν το 2017 με κάρτα (από 19 δισ. το 2016 στα 26,5 δισ. το 2017)
- ο αριθμός συναλλαγών με κάρτα ανήλθε από 320 εκατ. το 2016, σε 620 εκατ. το 2017
- η μέση αξία των συναλλαγών ανέρχεται σε 35 ευρώ με χρεωστικές και 59 ευρώ με πιστωτικές κάρτες.
- επαγγελματικά POS: Έχουν εγκατασταθεί 650.000 τερματικά από 219.000 το 2015. Όμως 7 στα 10 ανενεργά σε πολλές επαγγελματικές κατηγορίες, όπως γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί.

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι ρυθμίσεις που προωθεί το υπουργείο Οικονομικών για τη μείωση της χρήσης μετρητών, προβλέπουν:

1. Από τα 500 ευρώ που είναι σήμερα το όριο για αγορές με μετρητά, το οικονομικό επιτελείο εξετάζει να το περιορίσει στα 300 ευρώ, προκειμένου να βάλει φρένο στη φοροδιαφυγή.

2. Αλλαγές σχεδιάζονται και στο χτίσιμο του αφορολόγητου, με αύξηση του ποσοστού των απαιτούμενων ηλεκτρονικών δαπανών, βάσει εισοδήματος.

Η αύξηση που εξετάζεται έχει ως εξής:
-15% από 10% για εισοδήματα έως 10.000 ευρώ
-20% από 15% για εισοδήματα από 10.001 έως και 30.000 ευρώ
-25% από 20% για εισοδήματα από 30.001 και πάνω

3. Αλλο μέτρο που ετοιμάζει το ΥΠΟΙΚ είναι η υποχρεωτική χρήση POS και σε άλλους επαγγελματικούς κλάδους, όπως σε θέατρα, κινηματογράφους, ταξί, περίπτερα

4. Αλλαγές στις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων: H ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών σχεδιάζει να μειώσει και το όριο των 500 ευρώ μέχρι το οποίο μπορεί να γίνεται με μετρητά η εξόφληση τιμολογίων προμήθειας αγαθών ή παροχής υπηρεσιών από επιχειρήσεις ή ελεύθερους επαγγελματίες προς άλλες επιχειρήσεις ή ελεύθερους επαγγελματίες και η δαπάνη να αναγνωρίζεται για έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα του λήπτη.

Στο όριο των 500 ευρώ συμπεριλαμβάνεται και ο ΦΠΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες, κι αυτό το όριο των 500 ευρώ αναμένεται να μειωθεί, πιθανότατα στα 300 ή στα 200 ευρώ, με αποτέλεσμα να περιοριστούν σημαντικά οι περιπτώσεις συναλλαγών μεταξύ επιχειρήσεων/επαγγελματιών, για τις οποίες τα μετρητά ως μέσο εξόφλησης του τιμολογίου δεν θα εμποδίζουν την έκπτωση της δαπάνης από τα ακαθάριστα έσοδα του λήπτη επιχειρηματία ή επαγγελματία.

Υπενθυμίζεται τέλος, ότι στις 12 Δεκεμβρίου λήγει η προθεσμία προκειμένου να δηλώσουν οι επιχειρήσεις στο Taxis τους επαγγελματικούς τους λογαριασμούς. Το πρόστιμο για όσους δεν συμμορφωθούν ανέρχεται στα 1000 ευρώ.

newmoney