«Οταν είσαι άστεγος, φαγητό όλο και κάπου θα βρεις. Μπάνιο όμως;» Ραντεβού στο νούμερο 17 της οδού Ευριπίδου, στον 8ο όροφο, όπου λειτουργούν τα «λουτρά» της πόλης των αστέγων.
«Πέρσι το χειμώνα είχε πέσει ομίχλη σαν κι αυτή εδώ. Ηταν σαν να κοιμάσαι σε σύννεφο», λέει ένας από τους περίπου 20.000 άστεγους της Αθήνας. Χωμένος μέσα στους υδρατμούς, που αναδύονται από τις τρεις μόνιμα κατειλημμένες ντουζιέρες, αποτελειώνει το ξύρισμά του, μπροστά στον καθρέφτη.
Το χέρι του εκτελεί χρέη υαλοκαθαριστήρα. «Τσίλικος είσαι Γιώργο!» μονολογεί. «Είναι καυτό το νερό, ωραίο πράμα», αναφωνεί η Μαρία παραδίδοντας το τηλέφωνο της ντουζιέρας σαν σκυτάλη, στον επόμενο. Εχει τυλίξει μια λευκή πετσέτα γύρω από το κεφάλι της σαν μαχαραγιάς. Μέχρι να λύσει το... γόρδιο δεσμό από τα μαλλιά της, θα έχει έρθει η ώρα να βάλει τα ρούχα της στο πλυντήριο.
Βρισκόμαστε στις εγκαταστάσεις της κοινωνικής εθελοντικής κίνησης ιδιωτικής πρωτοβουλίας, «Καταφύγιο». Εδώ υπάρχουν χώροι όπου μπορούν να πλυθούν, να πλύνουν τα ρούχα τους και να φροντίσουν την προσωπική τους υγιεινή οι ευπαθείς ομάδες. Οι άστεγοι και οι άποροι. Οι «παρατημένες ψυχές», όπως λέει ο Κώστας, νεοάστεγος της κρίσης. «Φτερά στον άνεμο είμαστε!» λένε δυο κυρίες και χαμογελούν. Τα μάγουλά τους κοκκινίζουν. Με την παλάμη τους καλύπτουν ταυτόχρονα τα κενά της οδοντοστοιχίας τους.
Στον 8ο όροφο του κτηρίου οι κάδοι των πλυντηρίων ξεφουρνίζουν κάθε μισή ώρα τα υπάρχοντα των αστέγων: ρούχα και σεντόνια. Από τις 3.30 ο κ. Μάκης, που βοηθάει εθελοντικά, ξεκίνησε να μοιράζει νούμερα αναμονής, για τα μπάνια και τα πλυντήρια. «Κρατάμε τη σειρά. Εχουμε δύο πλυντήρια. Εμείς καθαρίζουμε, εμείς φροντίζουμε να έχει πετσέτες. Εχουμε ηλιακό θερμοσίφωνα και κανονικό. Κάθε Τρίτη και Πέμπτη κάνουν μπάνιο γύρω στα 60 άτομα και βάζουμε 20 πλυντήρια».
«Το 52! Πού είναι, ρε παιδιά, το 52!». «Εδώ!» ακούγεται από την άκρη της ταράτσας η μπάσα φωνή της Μαρίας από τη Ρουμανία. «Πού κοιμάσαι;» τη ρωτάω, καθώς βάζει τα ρούχα της στον κάδο. «Παίρνω το 166 και εκεί που εφημερεύει νοσοκομείο, εκεί πάω να κοιμηθώ». «Κακώς το κάνεις αυτό», της απαντάει η Μάχη. «Πρέπει να στηρίζεσαι στον εαυτό σου».
Η Μάχη διανυκτερεύει εδώ και τρία χρόνια κάτω από τη Γέφυρα του Ρουφ. «Είναι η κοκέτα της γέφυρας», λένε οι άλλοι. Τα μαλλιά της βαμμένα ξανθά, τα νύχια της περλέ, φοράει σκουλαρίκια, εμπριμέ πουκάμισο και σακάκι. Οταν ήταν νέα δούλευε ως δημοσιογράφος. «Παλιά έτρεχα στις ταβέρνες στην Αμερική και κυνηγούσα διαφημίσεις. Δούλευα στον "Εθνικό Κήρυκα" της Νέας Υόρκης». «Και πώς βγήκατε στο δρόμο;» «Τι να κάνω, κουράστηκα πια. Δεν μπορώ να τρέξω. Δεν είναι δύσκολο να μείνεις άστεγος. Πανεύκολο είναι». «Σε μηδέν χρόνο», σχολιάζει ένας καλοστεκούμενος κύριος, με γυαλιά μυωπίας. Δεν μοιάζει με άστεγο. Δεν είναι ο μόνος.
Σε χρόνο ντε τε σχηματίζεται ένα μικρό πηγαδάκι. «Μας θέλουν άστεγους», συμφωνούν όλοι. «Πρέπει να έχουν γραμμένα σε κατάλογο ονόματα. Κι εγώ είμαι ένα από αυτά. Μας χρησιμοποιούν τους άστεγους για να δικαιολογούν την παρουσία τους.
Ποιος προσφέρει;
Κανένας δεν δουλεύει εθελοντικά στις ΜΚΟ», ισχυρίζεται η Μάχη. Ονειρεύεται να γράψει ένα βιβλίο για αστέγους. «Εγώ έχω μέσα μου ένα αλφάδι και στηρίζομαι και δεν ξεφεύγω. Γιατί ο άνθρωπος είναι εύκολο να ξεφύγει άμα έχει στεναχώριες», λέει απλώνοντας την μπουγάδα της.
Εξι μήνες τα ίδια ρούχα
«Εξι μήνες ήμουν ντυμένος με τα ίδια ρούχα. Είχα και μια ζακέτα, την έβαζα, την έβγαζα. Στο δρόμο ξέχασα πώς είναι το πετσί μου». Αντικρίζοντας τον εαυτό του στον καθρέφτη του μπάνιου, ξέσπασε σε κλάματα. «"Γέρασες μωρέ Παναγιώτη", έτσι είπα. Κάτι χαρακιές να! Σε σκάβει ο δρόμος. Για του λόγου το αληθές, είχα να δω τη μούρη μου μήνες ολόκληρους στον καθρέφτη. Οχτώ, εννιά μήνες. Κοιτάς και λες, "συγγνώμη, ποιος είναι ο κύριος με τα μούσια;"» Ο κ. Παναγιώτης δούλευε ως οδηγός.
«Επαγγελματικό δίπλωμα», διευκρινίζει. Σήμερα μένει στην πλατεία Αττικής. Η Βίκυ προτιμάει την Κοτζιά. Νιώθει ασφαλής, γιατί εκεί έχει σεκιούριτι. «Κανονικά είμαι βαφέας αυτοκινήτων», λέει ο Αντρέας. «Με είδε ο πελάτης και λέει στο μάστορα: "Καλά, ο Αντρέας γιατί μπαινοβγαίνει στο αυτοκίνητο;". "Δεν το ξέρεις; Κοιμάται εκεί", του λέει ο μάστορας. Κι έτσι μου παραχώρησε ένα διαμέρισμα που δεν πωλείται, κι εκεί κοιμάμαι τώρα». Πέρσι το καλοκαίρι έμεινε στο δρόμο. «Η ζωή χωρίς να τα εξετάζει κανείς αυτά είναι ζωή που δεν αξίζει να τη ζει ο άνθρωπος. Ετσι δεν λέει ο Σωκράτης;»
Στην ουρά για μπάνιο περιμένει και ο Κώστας, κρατώντας αφρό ξυρίσματος, πετσέτα και καινούργιο ξυραφάκι. Κατάγεται από τη Φλώρινα, παίζει ποδόσφαιρο στην ομάδα των αστέγων στου Ρέντη και κάποτε δούλευε σε μεταφορική εταιρεία. «Τώρα τίποτα». Τα βράδια κοιμάται, όπως λέει, «στο ξενοδοχείο "Τα αστέρια". Μεταξύ Μοσχάτου και Ρέντη. Είναι μια καλή καβάτζα που έχει γύρω γύρω κάγκελα και για να μπω πηδάω σαν τη μαϊμού».
Στον από κάτω όροφο, «ο σεφ από την Περσία», όπως μας συστήνεται ο Κωνσταντίνος, εθελοντής βοηθός στην κουζίνα, χτυπάει ντουζίνες από φραπέδες και ελέγχει τη φασολάδα. Μετά το μπάνιο σερβίρεται καφές και έπειτα φαγητό.
«Μας υποστηρίζει μια ιεραποστολή της Ελληνικής Ιεραποστολικής Ενωσης, της Ευαγγελικής Εκκλησίας, ο ρόλος της οποίας περιορίζεται στο να πληρώνει το ενοίκιο και τα λειτουργικά έξοδα. Τα υπόλοιπα τα βάζουμε από την τσέπη μας», λέει ο πρόεδρος του «Καταφυγίου», κ. Κωνσταντίνος Βιταλάκης. Οι παρευρισκόμενοι τον εκθειάζουν πίσω από την πλάτη του.
«Είναι ο μόνος που αφήνει να έρχεται όποιον θέλει. Και είναι το μοναδικό μέρος για μπάνιο. Υποτίθεται πως υπάρχει και μια ΜΚΟ που έχει ντουζιέρες, αλλά εκεί το νερό είναι πάντα κρύο και πας μόνο με ραντεβού».
«Μεγαλώνουν οι ανάγκες», διαπιστώνει ο κ. Βιταλάκης. «Εχω 295 κάρτες μελών του "Καταφυγίου". Τους καταγράφω, για να μετράω τις ανάγκες. Ξεκινήσαμε πριν από 35 χρόνια. Στην αρχή ήμασταν στην Ευριπίδου 90. Μετά, λόγω έλλειψης χρημάτων, το σταμάτησα, έβγαινα στο δρόμο και μοίραζα φαγητό μόνος. Επειτα έπιασα ένα διαμέρισμα στη Γερανίου, μου υποσχέθηκαν ότι θα με βοηθήσουν με το ενοίκιο. Στην αρχή βοήθησαν, αλλά μετά βαρέθηκαν», λέει ο συνταξιούχος υπάλληλος στην τεχνική υπηρεσία του νοσοκομείου «Σωτηρία».
Με ευρωπαϊκό πρόγραμμα
«Μαζεύω ρούχα σε συνεργασία με το σύλλογο "Φίλος Περιθαλπομένων", από όλα τα νοσοκομεία», τονίζει καθώς βάζει ζάχαρη στους καφέδες των αστέγων. «Αυτά είναι τα καθήκοντα του προέδρου. Οχι το γραφείο». Σύμφωνα με τον ίδιο, «πρώτη φορά φέτος θα συνεργαστούμε με ένα πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που θα μας υποστηρίξει με τρόφιμα. Ακόμα όμως δεν έχουμε πάρει τίποτα. Πριν από το καλοκαίρι κάναμε τις αιτήσεις».
Αυτή την περίοδο ο ίδιος προσπαθεί να λειτουργήσει στο χώρο ιατρείο, «αλλά έχουμε προβλήματα με τον ιατρικό σύλλογο, παρ' όλο που έχουμε βρει γιατρούς για να το επανδρώσουμε. Επειδή το κτήριο ανήκει στην ιεραποστολή, το θεωρούν θρησκευτικό σωματείο. Εγώ όμως δεν το λειτουργώ σαν θρησκευτικό σωματείο. Δεν είναι εκκλησία. Εδώ εμείς φτιάχνουμε φαγητό, τους μιλάω πού και πού, τους λέω να μην τσακώνονται μεταξύ τους. Δεν μπορείς να φανταστείς πώς τσακώνονται. Μπορεί να είναι δύο άστεγοι και ο ένας να μη λέει στον άλλον πού έχει φαγητό».
Το Καταφύγιο χρειάζεται:
*Εθελοντές για σερβίρισμα και άλλες εργασίες
*Τρόφιμα και φρούτα
*Γαλακτοκομικά
*Σετ ξενοδοχείων (οδοντόβουρτσα, οδοντόκρεμα, χτένα, μπατονέτες, σαπούνι)
*Κουρέα (άντρα)
Τηλ. επικοινωνίας: 6977202398
