Tουρκία - Βραζιλία : Δρόμοι παράλληλοι!

Στην Κωνσταντινούπολη ήταν τα σχέδια για την ανέγερση ενός εμπορικού κέντρου σε χώρο πρασίνου. Στο Σάο Πάολο, η απόφαση για αύξηση στην τιμή του εισιτηρίου του λεωφορείου.

Δύο φαινομενικά «μικρές» αφορμές πυροδότησαν τοπικές -αρχικά- κινητοποιήσεις στην Τουρκία και στη Βραζιλία, που μετατράπηκαν γρήγορα σε ποταμούς λαϊκής δυσαρέσκειας, με τους διαδηλωτές και στις δύο χώρες να ελπίζουν πως το κύμα οργής θα καταρρίψει τα στερεότυπα και θα αλλάξει την πραγματικότητα προς όφελος των λαών. Οι ομοιότητες δεν σταματούν εκεί.

Και η βασική, μέχρι πριν από λίγες μέρες, διαφορά τους στην αντιμετώπιση των διαδηλωτών, με τον Ερντογάν να πνίγει την πλατεία Ταξίμ στο αίμα και τη Βραζιλιάνα πρόεδρο Ντίλμα Ρούσεφ να δηλώνει «ακούω το δρόμο», παύει να υφίσταται. Γιατί νεκρός υπάρχει πλέον και στο Σάο Πάολο και οι ειρηνικές μέχρι τώρα διαδηλώσεις σε 80 πόλεις της Βραζιλίας έγιναν βίαιες, με δεκάδες τραυματίες και διαδηλωτές να καταγγέλλουν «επιθέσεις» αστυνομικών.

Πρωτόγνωρο φαινόμενο

«Η Βραζιλία δεν έχει ιστορία σε τέτοιου είδους μαζικές κινητοποιήσεις, αλλά φαίνεται ότι... ανταποκρίνεται και στέλνει μήνυμα σε όλο τον κόσμο ότι δεν ζούμε μόνο για το ποδόσφαιρο. Διαδηλώνουμε εδώ και 10 ημέρες για την ακρίβεια, τον πληθωρισμό, τη διαφθορά. Τα κοινωνικά κινήματα σε όλο τον κόσμο μαθαίνουν το ένα από το άλλο μέσω των κοινωνικών δικτύων», λέει ο Μάρκο Αντόνιο Καρβάλιο Τεξέιρα, καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο, ένας από τους πολλούς αναλυτές που διερευνούν πόσο κοντά ή πόσο μακριά βρίσκονται οι Βραζιλιάνοι και οι Τούρκοι διαδηλωτές.

Ο ρόλος των κοινωνικών δικτύων, το γεγονός ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένη ηγετική ομάδα, τα πολλαπλά αιτήματα των διαδηλωτών συγκαταλέγονται ανάμεσα στις ομοιότητες των κινητοποιήσεων σε Βραζιλία και Τουρκία. «Είναι επίσης σχετικά νέες δημοκρατίες, με μεσαία τάξη που ενισχύεται», επισημαίνουν Δυτικοί αναλυτές.

Κομβικό σημείο στο συσχετισμό των κινητοποιήσεων αποτελεί η στάση των ηγετών απέναντι στους διαδηλωτές και η πρόθεσή τους όχι μόνο να ακούσουν αλλά και να ικανοποιήσουν τα αιτήματα των διαδηλωτών. Ο Ερντογάν παρουσιάστηκε από την πρώτη στιγμή αμετακίνητος και επέλεξε τη βίαιη καταστολή. Η Ρούσεφ δεκτική, χαρακτηρίζοντας τις διαδηλώσεις «απαραίτητο συστατικό δημοκρατίας», υπογραμμίζοντας όμως ότι οι ειδικές δυνάμεις είχαν εντολές να καταστείλουν κάθε πράξη βανδαλισμού. Σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές ακύρωσε την απόφαση για αύξηση των τιμών των εισιτηρίων. Οι διαδηλωτές λένε ότι αυτό δεν είναι πια αρκετό.

Δεκαήμερη εξέγερση

Τουλάχιστον ένα εκατομμύριο διαδηλωτές κατέβηκαν στους δρόμους των μεγάλων πόλεων της Βραζιλίας, για δέκατη συνεχόμενη ημέρα κοινωνικής δυσαρέσκειας που σφραγίστηκε από βίαιες συγκρούσεις με την αστυνομία. Το... «απαραίτητο συστατικό της δημοκρατίας» γίνεται τώρα «κρίση» και η Ρούσεφ συγκαλούσε έκτακτο συμβούλιο για την αντιμετώπιση του πλήθους.

«Δεν ξέρω εάν μπορούμε να μιλήσουμε για μοτίβο διαδηλώσεων σε όλο τον κόσμο», λέει η Λουίζα Μαντέτα, επικεφαλής των κινητοποιήσεων στο Σάο Πάολο, «όμως η αλήθεια είναι ότι πολλοί από εμάς εμπνευστήκαμε από τη δύναμη των διαδηλωτών στην Τουρκία για τις αλλαγές που ζητάμε όλοι στην καθημερινότητά μας». Και καθώς στον ψηφιακά ενωμένο κόσμο οι διαδηλωτές από όλο τον κόσμο είναι περισσότερο κοντά παρά μακριά, οι Τούρκοι στέλνουν την αλληλεγγύη τους στη Βραζιλία μέσω Twitter: #changebrazil και #occupybrazil.

(Πηγές: www.cnn.com, www.economist.com, Ass Press, BBC)